Τραγωδία Helios: 16 χρόνια από τη συντριβή του μοιραίου Boeing στο Γραμματικό – Τι άλλαξε στην αεροπλοΐα

Το Boeing της αεροπορικής εταιρείας «Helios Airways», συνετρίβη ενώ εκτελούσε πτήση από τη Λάρνακα στην Πράγα, με ενδιάμεσο σταθμό το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», οδηγώντας  στον θάνατο 121 ανθρώπους

Πέρασαν 16 χρόνια από τη μέρα κατά την οποία σημειώθηκε μία από τις χειρότερες αεροπορικές τραγωδίες στη χώρα μας. Ήταν η μέρα που το Boeing 737-3S της αεροπορικής εταιρείας «Helios Airways», συνετρίβη στο Γραμματικό παρασέρνοντας στον θάνατο  τους 115 επιβάτες του καθώς και τα έξι μέλη του πληρώματος. 

Το ρολόι έδειχνε 09:07 και η πτήση 522 (HCY 522) ξεκινούσε με προορισμό την Πράγα έχοντας ως ενδιάμεσο σταθμό το διεθνές αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Ωστόσο λίγο μετά την απογείωσή του εξαιτίας ταχείας αποσυμπίεσης στο εσωτερικό της καμπίνας δεν υπήρχε πια καθόλου οξυγόνο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να λιποθυμήσουν όλοι οι επιβάτες  εκτός από τον αεροσυνοδό Ανδρέα Προδρόμου ο οποίος είχε πτυχίο πιλότου για μικρότερα αεροπλάνα. 

Ο Προδρόμου πήρε τον έλεγχο του μοιραίου αεροσκάφους αλλά παρά τις προσπάθειες του δεν τα κατάφερε. Το αεροπλάνο έκανε αρκετούς κύκλους πάνω από την Αττική , ώσπου να να μείνει τελικά από καύσιμα. Ακολούθήσε η συντριβή του στο Γραμματικό.

Το χρονικό της μοιραίας πτήσης του Helios

09:07: Το Boeing ξεκίνησε το ταξίδι για την Πράγα

10:37:  Εισήλθε στο FIR Αθηνών αλλά δεν κατάφερε να επικοινωνήσει με τον πύργο ελέγχου του «Ελευθέριος Βενιζέλος». Όταν έγινε αντιληπτή η έλλειψη επικοινωνίας τότε ακολουθήθηκε το σχετικό πρωτόκολλο και με εντολή του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ απογειώθηκαν δύο μαχητικά έτσι ώστε να εντοπίσουν το αεροπλάνο «φάντασμα»

11:06: Από την 111 Πτέρυγα Μάχης απογειώθηκαν δύο F-16 τα οποία λίγο αργότερα απέκτησαν οπτική επαφή με το Boeing.

11:15: Οι πιλότοι διαπίστωσαν ότι ο συγκυβερνήτης του αεροσκάφους ήταν αναίσθητος, ο κυβερνήτης δεν βρισκόταν στη θέση του ενώ φάνηκε ότι ήταν ενεργοποιημένο το σύστημα οξυγόνου. Μέχρι τότε το Boeing πετούσε με τον αυτόματο πιλότο και κατευθυνόμενο προς την Εύβοια έστριψε νότια

11:41:  Οι πιλότοι είδαν στη θέση του κυβερνήτη τον Ανδρέα Προδρόμου 

11:50: Σταμάτησε να λειτουργεί ο αριστερός κινητήρας

12:00: Σταμάτησε να λειτουργεί ο δεξιός κινητήρας

12:05: To Boeing συνετρίβη στην οροσειρά του Γραμματικού.

Η ταυτότητα των θυμάτων – Τι έδειξε η νεκροψία – νεκροτομή

Από τους επιβάτες 67 επρόκειτο να αποβιβαστούν στην Αθήνα ενώ οι υπόλοιποι θα συνέχιζαν το ταξίδι τους για την Πράγα. Οι επιβάτες ήταν 93 ενήλικες και 22 άτομα κάτω τον 18. Οι 103 ήταν Κύπριοι (οι περισσότεροι Ελληνοκύπριοι και λίγοι Αρμένιοι) και 12 Έλληνες υπήκοοι.

Από το σημείο συντριβής ανασύρθηκαν 118 πτώματα. Στο μεγαλύτερο μέρος τους ήταν απανθρακωμένα εξαιτίας της φωτιάς που ξέσπασε αμέσως μετά την συντριβή.

Σύμφωνα με τη νεκροψία – νεκροτομή όλοι οι επιβάτες ήταν ζωντανοί όταν συνετρίβη το Boeing. Όμως δεν ήταν γνωστό εάν διατηρούσαν τις αισθήσεις τους. Ακόμη οι τοξικολογικές εξετάσεις δεν έδειξαν να υπήρχε κάποια ουσία που ανέπνευσαν ή κατάπιαν. Η αναγνώριση των σορών έγινε μέσω DNA. Όσες σοροί αναγνωρίστηκαν μεταφέρθηκαν και ενταφιάστηκαν στην Κύπρο.

Τι έδειξε το πόρισμα

Δεκατέσσερις μήνες μετά τη συντριβή του Boeing δημοσιοποιήθηκε το πόρισμα της Ελληνικής Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων. 

Τα αίτια της πτώσης:

– Συνυπευθυνότητα στους μηχανικούς που έλεγξαν το αεροσκάφος για την τελευταία πτήση και τους χειριστές του αεροπλάνου της πτήσης HCY522, για διόρθωση των ρυθμίσεων – κυρίως της ρύθμισης manual στο ρυθμιστή συμπίεσης.

Σημειώνεται ότι για το ίδιο θέμα, η Boeing έχει ήδη αποδεχθεί, ότι στα καθοδηγητικά δεσμευτικά εγχειρίδια των μηχανικών και του συγκεκριμένου τύπου αεροσκάφους δεν υπήρχε σαφής υπόδειξη για τοποθέτηση του διακόπτη στο «manual». Επίσης στο Πόρισμα εξετάζεται το τι υπήρχε στις υποδείξεις του ανάλογου εγχειριδίου των χειριστών στο συγκεκριμένο αεροπλάνο.

– Ευθύνη στους χειριστές, επειδή δεν πραγματοποίησαν έγκαιρα τις διορθωτικές επεμβάσεις με βάση τις προειδοποιήσεις που ελάμβαναν, έχοντας όμως υπόψη τα όσα έγιναν γνωστά για τις «διπλές» ηχητικές προειδοποιήσεις και ενδείξεις, τις οποίες επίσης μετά την αεροπορική τραγωδία άλλαξε η Boeing. Αποτέλεσμα ήταν οι χειριστές σε ελάχιστο χρόνο να καταβληθούν από τα συμπτώματα υποξαιμίας και να μην έχουν τον έλεγχο.

– Το σύστημα ενεργειών του πληρώματος και η συνεννόηση μεταξύ χειριστών στο πιλοτήριο και αεροσυνοδών στην καμπίνα επιβατών (CRM), που δεν προέβλεπε καμία εκπαίδευση για ενέργειες, σε περίπτωση σοβαρού συμβάντος όπως το πέσιμο των μασκών οξυγόνου, παρά το γεγονός ότι για ώρα μετά το αεροσκάφος δεν προχωρούσε στην προβλεπόμενη άμεση κάθοδο και συνέχιζε πορεία στο ίδιο ύψος.

– Τελικό αίτιο της πτώσης, ως απόρροια των προηγουμένων, ήταν η διακοπή της λειτουργίας των κινητήρων λόγω έλλειψης καυσίμων.

15 συστάσεις ασφάλειας

Οι συστάσεις ασφάλειας που περιέχονται στο πόρισμα απευθύνονται προς την παγκόσμια αεροπορική βιομηχανία, τους διεθνείς οργανισμούς Πολιτικής Αεροπορίας, την ίδια την Boeing και σε όλο τον κόσμο της αεροπορίας. Όλες οι συστάσεις είναι υποχρεωτικό να εξεταστούν και να εφαρμοστούν, ενώ ήδη η Boeing έχει επίσημα υιοθετήσει και θέσει σε εφαρμογή τις τέσσερις από τις πολύ σοβαρές συστάσεις που την αφορούν.

Μεταξύ αυτών οι συστάσεις για αλλαγή των προειδοποιητικών ηχητικών σημάτων που είναι ίδια για αποσυμπίεση και για λανθασμένες ρυθμίσεις απογείωσης, για αλλαγές στα εγχειρίδια μηχανικών και χειριστών ιδιαίτερα στο θέμα του ρυθμιστή συμπίεσης και αλλαγές σε σχέση με τη συντήρηση και χρήση των συσκευών και μασκών οξυγόνου στο πιλοτήριο.

Ακόμα στις συστάσεις ασφαλείας περιλαμβάνονται:

-Σύσταση για να τοποθετηθούν σε όλα τα πιλοτήρια αεροσκαφών κάμερες που να μεταφέρουν εικόνα στις καμπίνες επιβατών, σε μέρος που ελέγχουν οι αεροσυνοδοί, ώστε οι τελευταίοι να βλέπουν αν είναι εντάξει οι χειριστές.

-Καταγραφή όλων των συνομιλιών που γίνονται μεταξύ αεροσκαφών και εδάφους, ακόμα και με τα τεχνικά τμήματα ή τα γραφεία των εταιρειών τους.

-Αντικατάσταση των καταγραφέων φωνής στα πιλοτήρια των αεροσκαφών και των σχετικών κανονισμών, ώστε να καταγράφουν και να αποθηκεύουν τις συνομιλίες και τους ήχους στο πιλοτήριο καθ΄ όλη τη διάρκεια της πτήσης και όχι μόνο τα τελευταία 30 λεπτά (ή δύο ώρες για πτήσεις μεγάλων αποστάσεων).

-Ειδική εκπαίδευση όλων των πληρωμάτων αεροπορικών εταιρειών, για το τι πρέπει να κάνουν όταν συμβαίνει σοβαρό περιστατικό όπως αποσυμπίεση με ενεργοποίηση μασκών, χωρίς για μεγάλο χρονικό διάστημα να παρατηρούν ότι γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες από τους χειριστές, όπως η γρήγορη κάθοδος. Η εκπαίδευση πρέπει να προβλέπει τις ενέργειες που θα γίνουν για ασφαλή προσγείωση, ακόμα και αν οι χειριστές έχουν τεθεί εκτός μάχης.

-Εκπαίδευση όλων των χειριστών και πληρωμάτων αεροπλάνων, στην αναγνώριση της έτσι ονομαζόμενης “ύπουλης υποξίας” και στις ενέργειες που πρέπει να γίνονται άμεσα για αντιμετώπισή της.

-Έκδοση παγκόσμιου κανονισμού από τον ICAO, που να καθορίζει το μέγιστο χρόνο, τον οποίο πρέπει να αναμένουν οι Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας για να σημάνουν συναγερμό και να προβούν στις επακόλουθες ενέργειες, όταν ένα αεροσκάφος δεν ανταποκρίνεται.

-Πολιτική απόφαση για άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα σε παγκόσμιο (ICAO) και ευρωπαϊκό (EASA-JAA) επίπεδο, ώστε σε περιπτώσεις που διαπιστώνονται σοβαρές ελλείψεις σε θέματα ασφάλειας στις εποπτικές αρχές ενός κράτους (Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας), οι οργανισμοί αυτοί να έχουν εξουσίες εμπλοκής και τοποθέτησης «τοποτηρητών» για άμεση βελτίωση.

Η δίκη

Η τελευταία πράξη του δράματος παίχτηκε στις δικαστικές αίθουσες. Στις 17 Σεπτεμβρίου 2009 ξεκίνησε στη Λευκωσία η δίκη πέντε στελεχών της εταιρείας. Τα στελέχη της Helios κατηγορήθηκαν για ανθρωποκτονία και πρόκληση θανάτου  λόγω αλόγιστης, απερίσκεπτης ή επικίνδυνης πράξης.

Το Πρωτοδικείο Αθηνών έκρινε ένοχους τους Δημήτρη Πανταζή, Γιώργο Κικκίδη, Ιάνκο Στοιμένοβ και Άλαν Ίργουιν, όλοι στελέχη της εταιρίας Helios, χωρίς ελαφρυντικά για τη συντριβή του αεροσκάφους.

Το Πλημμελειοδικείο επέβαλε καταδίκη ενός χρόνου για κάθε απώλεια ζωής, συν τρία χρόνια ποινή βάσης, που αφορά την ενοχή τους με την ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Η συνολική ποινή των στελεχών της εταιρίας είναι 124 χρόνια.

Το Πλημμελειοδικείο αποσύρθηκε για να αποφασίσει κατά πόσο η ποινή θα είναι εξαγοράσιμη, όπως ζήτησαν οι συνήγοροι των καταδικασθέντων και ταυτόχρονα κατά πόσο η ποινή θα έχει ανασταλτικό χαρακτήρα μέχρι την εκδίκαση της έφεσης. Η πρόταση για έκτιση φυλάκισης ήταν τα δέκα χρόνια.

Το Φεβρουάριο του 2013 το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων επέβαλε δεκαετείς ποινές φυλάκισης, εξαγοράσιμες έναντι 80.000 ευρώ εκάστη, σε τρεις από τους τέσσερις κατηγορουμένους.

H συντριβή του Boeing έγινε επεισόδιο στην σειρά Mayday

Σημειώνεται πως η συντριβή του μοιραίου Boeing έγινε επεισόδιο στην τηλεοπτική σειρά Mayday. Πρόκειται για μία σειρά η οποία διερευνά αεροπορικά δυστυχήματα. Το επεισόδιο που προβλήθηκε στις 2 Ιουνίου 2007 περιγράφεται η πορεία του αεροσκάφους και όλα όσα ακολούθησαν μέχρι τη συντριβή στο Γραμματικό. 

Μνημόσυνο για τα 16 χρόνια από την τραγωδία

Στις 07:30 το πρωί του Σαββάτου θα τελεστεί στο Ιερό παρεκκλήσι Κοιμήσεως Θεοτόκου, στο Γραμματικό, το μνημόσυνο των 121 θυμάτων της αεροπορικής τραγωδίας.  Το μνημόσυνο, το οποίο θα πραγματοποιηθεί παρουσία των συγγενών των θυμάτων, θα τελέσει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κηφισίας, Αμαρουσίου, Ωρωπού και Μαραθώνος κ. Κύριλλος.

Πηγή: protothema.gr