Η μεγάλη φωτιά και η «ταφόπλακα» σε μία λαμπρή εμπορική διαδρομή 50 ετών
Κατράντζος Σπορ: Η ιστορία του ιστορικού πολυκαταστήματος στην καρδιά της Αθήνας – Το άδοξο τέλος του από τη μεγάλη φωτιά της 19ης Δεκεμβρίου 1980
Η νύχτα της 19ης Δεκεμβρίου 1980 ήταν μία μαύρη –στην κυριολεξία– νύχτα για το λιανεμπόριο, όταν δύο εμβληματικά πολυκαταστήματα, μεσούσης της χριστουγεννιάτικης περιόδου, τυλίχθηκαν στις φλόγες από εμπρησμό. Το ένα, Μινιόν (Πατησίων 13), παρ’ όλο που δεν απέμεινε τίποτα παρά μόνο ο σκελετός του, κατάφερε, μετά από τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του ιδιοκτήτη του, Γιάννη Γεωργακά, και των συνεργατών του, ν’ αναδυθεί από τις στάχτες του και να λειτουργήσει για μερικά χρόνια ακόμη.
Το άλλο, ο Κατράντζος Σπορ (Σταδίου 53 & Αιόλου 96), το δωδεκαώροφο καμάρι της ομώνυμης επιχείρησης, επιφάνειας 7.000 τ.μ., που κτίστηκε το 1972 σύμφωνα με τα καινοτόμα (για την εποχή) αρχιτεκτονικά σχέδια του Μιχάλη Φωτιάδη, δεν άντεξε και κατέρρευσε, «βάζοντας ταφόπλακα» σε μία λαμπρή εμπορική διαδρομή 50 ετών. Αξίζει ν’ αναφερθεί ότι μία από τις σημαντικότερες μελέτες του γραφείου τού Μιχάλη Φωτιάδη αποτελεί το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, σε συνεργασία με τον Bernard Tschumi. Ο γενάρχης της επιχείρησης, Νίκος Κατράντζος (1911-1978), είχε πεθάνει 2 χρόνια νωρίτερα, χωρίς να δει τους κόπους ετών να γίνονται στάχτη. Ο τότε 70χρονος αδελφός του και συνιδρυτής, Γεώργιος Κατράντζος, είχε δηλώσει ότι δεν είχε κουράγιο για ένα νέο ξεκίνημα…
Όπως διαβάζουμε στην αυτοβιογραφία του ιδιοκτήτη του Μινιόν, κο Ι. Γεωργακά «στη μεγάλη φωτιά του Κατράντζου είχαν πάει, είχαν σπεύσει εκεί απ’ την αρχή δέκα οχήματα και μάλιστα πιο μεγάλα απ’ αυτά του Μινιόν. Η δικαιολογία, όταν πήγα κι εγώ για να δω, αλίμονο, και την καταστροφή του Κατράντζου, ήταν πως αν η πυρκαγιά στον Κατράντζο προχωρούσε χωρίς να την σταματήσουν, όσο πιο γρήγορα γινόταν, υπήρχε κίνδυνος να κάψει και τον Λαμπρόπουλο απέναντι, αλλά και να φτάσει στο κεντρικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας! Και τότε θα μιλούσαμε πλέον για μία καταστροφή ΕΘΝΙΚΗ. Για μία συμφορά ΕΘΝΙΚΗ και ΑΝΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ!»
Οι ζημιές, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των δύο ιδιοκτητών (Ι. Γεωργακά και Γ. Κατράντζου) ήταν περί τα 2 δισ. για το Μίνιον και 1 δισ. περίπου για το Καράτζος. Ο κος Γ. Κατράντζος, απογοητευμένος και κουρασμένος, είχε αφήσει στον κο Γεωργακά όλες τις πρωτοβουλίες για τον συντονισμό των αιτημάτων τους για αποζημιώσεις, δάνεια για αποκατάσταση κ.λπ., από την (τότε) κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον κο Γ. Ράλλη.
Την ευθύνη των πυρκαγιών ανέλαβε η πρωτοεμφανιζόμενη Επαναστατική Οργάνωση Οκτώβρης 80, η οποία έστειλε μέσω ταχυδρομείου επιστολή στις εφημερίδες αναφέροντας, μεταξύ άλλων: «κάθε επιχείρηση, έτσι και αυτές στηρίζονται στην εκμετάλλευση των προλετάριων. Τα αφεντικά εκμεταλλεύονται την ανάγκη των προλετάριων να έχουν ένα εισόδημα για να ζήσουν και τους στριμώχνουν στο μεροκάματο, την αλλοτρίωση και τη μιζέρια».
Δυστυχώς, το κακό δεν σταμάτησε σ’ αυτά τα δύο πολυκαταστήματα που έστειλαν στην ανεργία γύρω στους 1.500 υπαλλήλους, πλήττοντας άμεσα και πολλές μικρότερες επιχειρήσεις, βιοτεχνίες που προμήθευαν τα δύο πολυκαταστήματα, και επιχειρήσεις διπλανών κτιρίων. Μέσα στους επόμενους επτά μήνες παραδόθηκαν στις φλόγες, τα πολυκαταστήματα Κλαουδάτος, Ατενέ, Δραγώνας, προκαλώντας ένα καίριο χτύπημα στο ελληνικό λιανεμπόριο, από το οποίο ποτέ δεν συνήλθε. Οι έρευνες για τον εντοπισμό των εμπρηστών ήταν άκαρπες, οι υποθέσεις παρέμειναν ανεξιχνίαστες και φυσικά έχουν πλέον παραγραφεί.
Πέρασαν ήδη τέσσερις δεκαετίες από την κατεδάφιση του Κατράντζος και ο χώρος παραμένει κενός και αναξιοποίητος, ενώ το «βυθισμένο» πεζοδρόμιο από την πλευρά της Σταδίου (Σταδίου 53), ενισχύει τη θλιβερή εικόνα, ειδικά δε για όσους Αθηναίους θυμούνται το εμβληματικό κατάστημα. Το τριγωνικό οικόπεδο, εμβαδού 640 τ.μ., ανήκει στο Ίδρυμα Μαρία Κασιμάτη κληροδότημα σχετιζόμενο με το Ίδρυμα Χατζηκώνστα, του οποίου, βάσει της διαθήκης Κασιμάτη, προεδρεύει ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος.
Κατά καιρούς έχουν παρθεί διάφορες αποφάσεις και έχουν υπάρξει πολλά δημοσιεύματα για το ποια θα είναι η τύχη και η χρήση αυτού του οικοπέδου στο μέλλον και ας ελπίσουμε ότι σύντομα κάτι θα γίνει, όχι μόνο για την εικόνα του συγκεκριμένου αλλά και για της Σταδίου γενικότερα, η εικόνα της οποίας εξακολουθεί να είναι αποκαρδιωτική, ειδικά από την πλατεία Κλαυθμώνος και κάτω.
Η ιστορία του Κατράντζος Σπορ
Ο «πατέρας» του καταστήματος, Νίκος Κατράντζος, γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Ξεκίνησε το ποδόσφαιρο στην ηλικία των 15 ετών. Υπήρξε ο βασικός και διάσημος τερματοφύλακας της ποδοσφαιρικής ομάδας του Άρη. Επί των ημερών του η ομάδα κατέκτησε το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα (1927-1928) και έπαιξε στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδος με την ΑΕΚ (1932).
Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, σταμάτησε την ενεργή δράση ως ποδοσφαιριστής αλλά συνέχισε να βρίσκεται στον χώρο ως προπονητής, μέλος πολλών ΔΣ του Άρη και σύμβουλος της ΕΠΟ. Ταυτόχρονα, ξεκίνησε με τον αδελφό του, Γιώργο, μία μικρή εμπορική δραστηριότητα, ανοίγοντας στη Θεσσαλονίκη ένα κατάστημα με αθλητικά είδη. Μερικά χρόνια αργότερα, το μαγαζί μετεξελίχθηκε σε πολυκατάστημα με την επωνυμία Κατράντζος Σπορ, στην οδό Τσιμισκή. Το σπορ ντύσιμο, τα αθλητικά μπουφάν, τα παπούτσια «σπορτέξ» και τα «ελβιέλα» άρχισαν να γίνονται η νέα μόδα της εποχής εκείνης.
Αφοί Λαμπρόπουλοι: Η ιστορία 100 χρόνων μέσα από ένα σπάνιο φωτογραφικό άλμπουμ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γεωργακάς Ιωάννης. «ΓΕΩΡΓΑΚΑΣ. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ. ΜΙΝΙΟΝ. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ», εκδ. Εξάντας, Αθήνα, 1994.
- «Η Καθημερινή». Ελλάδα, 20ος αιώνας: 1980-1990, Αθήνα, 2018.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
