Σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος: Βρισκόμαστε σε κατάσταση αυξημένης σεισμικής διέγερσης στον Ανατολικό Κορινθιακό
Ο Δρ Γεράσιμος Παπαδόπουλος είναι Διευθυντής Ερευνών Σεισμολογίας στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και Υπεύθυνος του Εθνικού Κέντρου Προειδοποίησης για Τσουνάμι, National Contact Officer σε θέματα τσουνάμι στην ΙΟC/UNESCO, μέλος της Commission on International Partnership της American Geophysical Union (AGU), Πρόεδρος της AGU Natural Hazards Graduate Student Award Committee και Editor-in-Chief του περιοδικού Research in Geophysics.
Σε ραδιοφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στην εκπομπή του Τηλέμαχου Σαντοριναίου στα Παραπολιτικά εξήγησε τους λόγους της ανησυχίας του για την μικροσεισμική δραστηριότητα που παρατηρείται στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου μας.
Αναλυτικά είπε:
“Από τον Απρίλιο και μετά ιδιαίτερα στον Ανατολικό Κορινθιακό κόλπο, υπάρχει αυξημένη σεισμική δραστηριότητα με μεγέθη που δεν ξεπερνούν το 4. Το γεγονός αυτό προκάλεσε και την αντίδραση του Δημάρχου Λουτρακίου-Περαχώρας Αγίων Θεοδώρων, ο οποίος πριν 1,5 μήνα περίπου έκανε δημόσιες δηλώσεις, λέγοντας ότι σε κάθε περίπτωση είμαστε έτοιμοι.
Πράγματι έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα εγρήγορσης και αυτό προκύπτει από τα πολλά μηνύματα που έχω λάβει κατοίκων, όχι μόνο από την περιοχή εκείνη, αλλά και από την Αθήνα, που παρατηρούν το τι γίνεται και εκφράζουν την ανησυχία τους.
Με αυτό το δεδομένο, πήρα την πρωτοβουλία πριν 20 ημέρες και συνέστησα στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών να κάνει κάτι. Τι κάνουμε σε τέτοιες περιπτώσεις; Δεν παρακολουθούμε το φαινόμενο ως απλοί θεατές αλλά ως επιστήμονες. Για παράδειγμα, μπορούμε να αυξήσουμε την παρακολούθηση και να δούμε επιστημονικά με περισσότερες λεπτομέρειες, τι είναι αυτό που γίνεται σε μία περιοχή που έχει μία έντονη σεισμική διέγερση.
Συνέστησα λοιπόν να τοποθετηθούν φορητοί σεισμογράφοι κυρίως και θέλω να σας πω ότι η εισήγηση μου έγινε δεκτή.”
Σε ερώτηση του δημοσιογράφου για το τι καλύτερο πετυχαίνουμε με την τοποθέτηση των φορητών σεισμογράφων, ο κ. Παπαδόπουλος απάντησε:
“Επιτυγχάνουμε καλύτερα τον προσδιορισμό των κέντρων των σεισμών που γίνονται, αλλά πιάνουμε και ακόμη μικρότερους σεισμούς που το κεντρικό δίκτυο από μόνο του δεν τους πιάνει. Άρα έχουμε πολύ καλύτερη ποιότητα και ποσότητα αποτελεσμάτων. Άρα θα έχουμε και την δυνατότητα να κάνουμε και καλύτερες εκτιμήσεις. Για να μην παρεξηγηθώ όμως, δεν λέω ότι επίκεινται ένας ισχυρός σεισμός. Όμως για παράδειγμα όταν έχω πονοκέφαλο ο οποίος επιμαίνει, θα πάω στο γιατρό. Ο γιατρός δεν θα μου βρει οπωσδήποτε ότι έχω μία ασθένεια, θα δει όμως καλύτερα τι είναι αυτό που έχω και πως μπορώ να το παρακολουθήσω. Ακριβώς αυτή είναι και η έννοια για αυτό που συζητάμε.
Τώρα θέλω να ξεδιαλύνουμε ορισμένα πράγματα. Ακούγονται από πέρσι ορισμένες φωνές οι οποίες λένε ότι κάθε 40 χρόνια ενεργοποιείται το ρήγμα των Αλκυονίδων. ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΙΒΕΣ. Ο σεισμός του 1981 που είχε μέγεθος 6,8 έγινε στο ρήγμα των Αλκυονίδων, δεν γνωρίζουμε όμως στο παρελθόν άλλο σεισμό από το ίδιο ρήγμα, παρά μόνο γύρω στο 1400 μ.Χ και αυτό από γεωλογικές έρευνες που έχουμε. Εκείνο το οποίο επίσης γνωρίζουμε είναι ότι ο Κορινθιακός κόλπος έχει και άλλα ενεργά ρήγματα, δεν είναι μόνο των Αλκυονίδων, για παράδειγμα το 1928 ενεργοποιήθηκε ένα άλλο ρήγμα το οποίο βρίσκεται λίγο πάνω από την Εθνική οδό Αθηνών – Κορίνθου και κατέστρεψε την πόλη. Όμως εκείνος ο σεισμός δεν έβλαψε την Αθήνα όπως ο σεισμός του 1981, γιατί ήταν μικρότερο το μέγεθος του, ήταν 6,2. Το 1858 ένας άλλος ισχυρός σεισμός κατέστρεψε την Κόρινθο αλλά από άλλο ρήγμα (όχι του 1928) και πάλι δεν έβλαψε την Αθήνα. Θέλω να πω ότι υπάρχουν πολλά ρήγματα και πολλά μεγέθη σεισμών που μπορεί να γίνουν. Μπορεί να γίνουν σεισμοί 6,0 – 6,2 – 6,3 κατά συνέπεια αν τους αθροίσουμε μπορούμε να πούμε ότι στην περιοχή του Ανατολικού Κορινθιακού μπορεί να γίνεται κάθε 40 -50 χρόνια ένας καταστροφικός σεισμός. Δεν γίνεται όμως ο σεισμός της Αθήνας του 1981 και αυτό είναι μία μεγάλη παρεξήγηση και πρέπει ο κόσμος να το καταλάβει.
Ασφαλώς ένας τέτοιος σεισμός για τις κοντινές περιοχές είναι πολύ ισχυρός και γι’ αυτό πρέπει να κάνουμε ότι κάνουμε τώρα, δηλαδή εντονότερη παρακολούθηση. Και βεβαίως θα γίνει αισθητός στην Αθήνα, αλλά όμως δεν μπορεί να την βλάψει. Δεν είναι όλοι συγκρίσιμοι μεταξύ τους, δεν είναι όλοι το ίδιο πράγμα. Δεν είναι ο σεισμός εκείνος που θα προέλθει από ένα ρήγμα – Τέρας, που αν γρυλίσει αλίμονο μας, γιατί δυστυχώς ακούστηκε και αυτό. Δυστυχώς ακούστηκε από επίσημα επιστημονικά χείλη αυτή η έκφραση και με άφησε κυριολεκτικά άναυδο διότι δεν είναι επιστημονική έκφραση ούτε κοινωνική. Δεν έχουμε κάποια ένδειξη αυτή την στιγμή ότι πάμε για ισχυρό σεισμό. Έχουμε απόδειξη ότι υπάρχει ανεβασμένο επίπεδο μικροσεισμικής δραστηριότητας αλλά μπορεί να μην είναι αυτοί οι προσεισμοί που προδικάζουν έναν ισχυρό σεισμό και αυτό δείχνουν τα μέχρι στιγμής στοιχεία μας.
Η έρευνα για τους σεισμούς τα τελευταία χρόνια έχει κάνει πολύ μεγάλη πρόοδο και όταν υπάρχουν προσεισμοί έχουμε την δυνατότητα να τους διαγνώσουμε εγκαίρως με την στενή παρακολούθηση, οι προσεισμοί έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που μας επιτρέπουν να πλησιάζουμε την πρόγνωση. Προς το παρόν, οι μικροσεισμοί που γίνονται στην περιοχή του Ανατολικού Κορινθιακού τους 1,5 – 2 μήνες δεν έχουν τα χαρακτηριστικά των προσεισμών.
Εκείνο που υπάρχει ως εξήγηση είναι ότι πρόκειται για ένα σμήνος σεισμών. Δηλαδή μία αυξημένη σεισμική δραστηριότητα σε συγκεκριμένη περιοχή (όπως στην περίπτωση μας) για ορισμένο χρονικό διάστημα που μπορεί να κρατήσει μήνες και όχι μόνο ορισμένες μέρες, που δεν καταλήγει όμως σε ισχυρό σεισμό. Αυτό όμως δεν είναι βεβαιωμένο προς το παρόν, άρα βρισκόμαστε σε μία κατάσταση αυξημένης σεισμικής διέγερσης στον Ανατολικό Κορινθιακό κόλπο με χαμηλά μεγέθη αλλά και με αβέβαιη την φύση των σεισμών που γίνονται εκεί. Γι’ αυτό χρειάζεται η στενή παρακολούθηση την οποία εισηγήθηκα.
Το 2009 έγινε στην Λ’ ΑΚΟΥΙΛΑ της Ιταλίας ένας σεισμός 6,3 ρίχτερ που σκότωσε περίπου 300 άτομα. Τότε είχε προηγηθεί λίγες μέρες πριν μία ανακοίνωση των αρχών Πολιτικής Προστασίας ότι δεν είναι τίποτα, είναι από τις συνηθισμένες σμηνοσειρές οι οποίες θα τελειώσουν χωρίς αποτέλεσμα. Αμέσως μετά τον σεισμό 50 συγγενείς των θυμάτων προσέφυγαν στον εισαγγελέα και είπαν ότι εάν δεν είχε γίνει αυτή η δημόσια δήλωση ενδεχομένως οι άνθρωποι τους να είχαν φύγει νωρίτερα και να είχαν γλυτώσει. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος 7 επιστήμονες και στελέχη της Πολιτικής Προστασίας καταδικάστηκαν και έχασαν τις δημόσιες θέσεις τους αλλά και την καλή φήμη που είχαν. Τι δεν είχαν κάνει; Αυτό που κάνουμε εμείς, δηλαδή να παρακολουθήσουν και να αξιολογήσουν καλύτερα.
Τελειώνω λέγοντας ότι τα μαθήματα του παρελθόντος πρέπει να τα γνωρίζουμε εμείς οι επιστήμονες και να κάνουμε τις μέγιστες εισηγήσεις, εκείνες που θα έχουν το βέλτιστο αποτέλεσμα.“
