Ο πολιτικός μηχανικός έγραψε ιστορία στον χώρο των ακινήτων και των κατασκευών – Η άνοδος, τα χρυσά χρόνια και η αποκαθήλωση
Με μια λιτή ανακοίνωση στην εφημερίδα «Καθημερινή» γνωστοποίησε την Κυριακή (21.7.2024) η οικογένεια του Μπάμπη Βωβού τον θάνατο του άλλοτε πανίσχυρου κατασκευαστή σε ηλικία 91 ετών.
Ο Μπάμπης Βωβός, που γεννήθηκε το 1933 στα Φιλιατρά και κατάφερε να γράψει τη δική του ιστορία στις κατασκευές, πέθανε, όπως έγινε γνωστό, το περασμένο Σάββατο (13.7.2024).
Μετά από μία πολυδαίδαλη διαδρομή, ο Μπάμπης Βωβός, που είδε το όνομά του να δεσπόζει σε πολλά γυάλινα κτήρια της Λεωφόρου Κηφισίας, τα τελευταία χρόνια και έχοντας μπει στη δέκατη δεκαετία της πολυδαίδαλης διαδρομής του, είχε αποσυρθεί. Δεν πήγαινε στο γραφείο παρά σπάνια και περνούσε μεγάλο μέρος με τη σύζυγό του Μαίρη. Τα προηγούμενα χρόνια είχε μπλεξίματα με τη Δικαιοσύνη, ενώ το 2020 συνελήφθη μετά από δύο καταδικαστικές αποφάσεις για φοροδιαφυγή. Οδηγήθηκε στο νοσοκομείο των φυλακών Κορυδαλλου, λόγω και της ηλικίας του και μία ημέρα μετά εξαγόρασε την ποινή του και αποφυλακίστηκε.
Η αφετηρία από τα Φιλιατρά
Γεννημένος μέσα στις δύσκολες συνθήκες του Μεσοπολέμου, σε μια οικογένεια με οκτώ παιδιά, αυτό που τον διέκρινε από την παιδική του ηλικία ήταν η εργατικότητα και το πείσμα να πετύχει. Γνωρίζοντας καλά ότι «τον δρόμο τον ανοίγεις προχωρώντας», κατάφερε να μπει στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Πολυτεχνείου.
Πριν ακόμη από την αποφοίτησή του πιάνει δουλειά ως δόκιμος Πολιτικός Μηχανικός στο γραφείο «Νικολαΐδης & Καλφόπουλος». Σε ηλικία μόλις 24 ετών, το 1957, συστήνει την πρώτη εταιρεία του μαζί με τους Μυκονιάτες εργολάβους Γιάννη Ζουγανέλη και Παναγιώτη Φαμέλη, τη Φαμέλης-Ζουγανέλης-Βωβός Ο.Ε., αναλαμβάνοντας το επιστημονικό κομμάτι, με την εκπόνηση μελετών κ.ά. Η εταιρεία ασχολούνταν κυρίως με αγοραπωλησίες και κατασκευές σπιτιών στη Μύκονο και ήταν αυτή που του άνοιξε τον δρόμο.
Ετσι, όταν η χώρα βρισκόταν λίγο πριν από την «αυγή» της Μεταπολίτευσης έκανε και εκείνος το επόμενο μεγάλο βήμα με την ίδρυση της Μπάμπης Βωβός Διεθνής Τεχνική. Οι δουλειές πήγαιναν καλά και με την οικονομική άνεση που απέκτησε δεν παρασύρθηκε από τις «Σειρήνες» των πολυτελών διακοπών, μια λέξη άγνωστη άλλωστε γι’ αυτόν. Εκανε όμως αρκετά ταξίδια επιμορφωτικού χαρακτήρα. Οταν πήγε στις ΗΠΑ εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από τους ουρανοξύστες, ώστε ήταν σαν να συνάντησε το πεπρωμένο του.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα χάραξε νέα ρότα με στόχο να φέρει τους δικούς του «ουρανοξύστες» στην εγχώρια πραγματικότητα. Και σε μεγάλο βαθμό το πέτυχε. Στα πρώτα ήδη βήματα της νέας εταιρείας του, το 1975, συμμετείχε στην ανακαίνιση του Προεδρικού Μεγάρου, αλλά εκείνος ήθελε να «θεμελιώσει» το όνομά του με κάτι ξεχωριστό. Σχεδόν ταυτόχρονα, εκμεταλλευόμενος τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης, έβαλε μπροστά το φιλόδοξο πλάνο για το «Atrina Center» που το βάφτισε από τα αρχικά των ονομάτων των παιδιών του, Αρη, Τριάδας και Ναταλίας. Το ακίνητο βασίστηκε σε σχέδια του σπουδαίου Ιωάννη Βικέλα, με τον Βωβό να επιστρατεύει όμως Αμερικανούς και Ιταλούς αρχιτέκτονες, ενώ ολοκληρώθηκε το 1978. Αποτελείται από δύο κτίρια, το ένα με πρόσοψη στη Λ. Κηφισίας και το δεύτερο (πύργος) είναι ύψους 80 μέτρων και περιλαμβάνει 18 ορόφους.
Θεωρείται το πρώτο υψηλών αισθητικών προδιαγραφών συγκρότημα από υαλοπετάσματα, τα οποία έδωσαν τη γυάλινη φιμέ εικόνα του «ουρανοξύστη» εκτός ιστορικού κέντρου. Το «Atrina Center» σταδιοδρόμησε και στην τηλεόραση, καθώς «υποδύθηκε» την περίφημη «Giant» του Γιάγκου Δράκου, στα χιλιάδες επεισόδια του δημοφιλούς τηλεοπτικού σίριαλ «Λάμψη».
Μετά τον πρώτο «ουρανοξύστη» των βορείων προαστίων και με τη χώρα να έχει αλλάξει σελίδα το 1981, ο Βωβός με «όπλα» τον ψηφισμένο από τη Βουλή πλέον νόμο για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης και το εργαλείο της αντιπαροχής, άλλαξε… πίστα. Αρχισε να σαρώνει κάθε ελεύθερο οικόπεδο στην Κηφισίας, στήνοντας τα επόμενα εμπορικά συγκροτήματα του «Agora» το 1987, του «Polis» το 1995, του «Monumental Plaza» το 1999. Μεταμορφώνοντας έτσι τον οδικό άξονα στον πιο εμπορικό δρόμο της πρωτεύουσας με τη δική του ανεξίτηλη σφραγίδα. Αργότερα επεκτάθηκε και στα νότια, με το παλαιό κτίριο της Ελφίνκο επί της Λεωφόρου Συγγρού που έγινε κι αυτό… γυάλινο, φιλοξενώντας μάλιστα για ένα διάστημα και τα κεντρικά γραφεία της Νέας Δημοκρατίας.
Μαζί με τα εμπορικά ακίνητα διεύρυνε τους ορίζοντές του και προς οικιστικά αλλά και ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Η αλλαγή του νόμου για τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης το 1992 μπορεί να απείλησε την κυριαρχία του, αλλά δεν τον έκαμψε, καθώς ήταν από τους πρώτους που «ανακάλυψαν» το μοντέλο του sale & lease back. Και αφού δεν μπορούσε πλέον να σηκώνει μεγαθήρια, εκμεταλλευόταν τα υφιστάμενα ως διαχειριστής. Κάπως έτσι το χρήμα έρρεε άφθονο, επιτρέποντας στα δύο από τα παιδιά του, τον Αρη και την Αντα, να ζουν ως «εστεμμένοι», πρωταγωνιστώντας στην κοινωνική ζωή της Αθήνας. Αντίθετα, ο πατέρας τους με τη σύζυγό του Μαίρη δεν έδωσαν ούτε στον… κολοφώνα της δόξας του αφορμή για τέτοια σχόλια.
Βοτανικός-«Τιτανικός»
Το 1999 τα κέρδη της εταιρείας ξεπερνούσαν τα 6,5 δισ. δραχμές και ακολούθησε η εισαγωγή της ΜΒΔΤ στο Χρηματιστήριο, με το «πάρτυ» να διαρκεί για σχεδόν μία δεκαετία.
Τα πρώτα βαριά σύννεφα ήρθαν το 2009 μαζί με την οικονομική κρίση, την ισοπέδωση του real estate, αλλά και τον υπέρογκο δανεισμό που έφτανε τα 120 εκατ. ευρώ και στην «ούγια» έγραφε μια λέξη: Βοτανικός… Ηταν το μοιραίο project που έγινε ο «Τιτανικός» για τον Μπάμπη Βωβό. Οι δικαστικές εμπλοκές, η αδυναμία εξεύρεσης επενδυτών και μια σειρά από άλλα προβλήματα μετέτρεψαν το όραμά του να στήσει στην υποβαθμισμένη περιοχή της Αθήνας το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού και το μεγάλο εμπορικό κέντρο, σε ακατανίκητο βαρίδι που παρέσυρε τα πάντα.
Το 2011, οι βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις του ομίλου έφταναν τα 223 εκατ. ευρώ και το σύνολο των υποχρεώσεων στο αστρονομικό ποσό των 873,73 εκατ. ευρώ. Το 2012 η εταιρεία κατέθεσε αίτηση πτώχευσης, ενώ λίγο αργότερα ο ίδιος συνελήφθη προσωρινά για χρέη και προς το Δημόσιο.
Αποκαθήλωση
Η μεγάλη «αποκαθήλωση» είχε αρχίσει, με τα «ασημικά» να περνούν στα χέρια των τραπεζών, στο όνομα ενός «σχεδίου εξυγίανσης». Σε αυτό περιλαμβάνονταν και το ημιτελές συγκρότημα πολυτελών κατοικιών στη Νέα Ερυθραία, στη θέση Μορτερό, το οποίο προσπάθησε ανεπιτυχώς να διασώσει, καθώς και άλλα assets. Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου ήταν βέβαια το ακίνητο του Βοτανικού, το οποίο εισφέρθηκε σε νέα εταιρεία αντί συνολικής αξίας 120 εκατ. ευρώ, προς εξόφληση της Alpha Bank, καθώς και τμήματος οφειλής από σύμβαση κοινοπρακτικού δανείου. Στο τραπέζι είχε μπει τότε, μεταξύ των πιστωτριών τραπεζών και μεγάλων funds, όπως το KKR, η εξαγορά των ακινήτων της Μπάμπης Βωβός, στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης των οφειλών της εταιρείας, συνολικού ύψους 272,2 εκατ. ευρώ.
Η συμφωνία εξυγίανσης όμως, που επικυρώθηκε από το δικαστήριο τον Μάιο του 2015, μόνο εν μέρει υλοποιήθηκε, με τα περισσότερα ακίνητα να καταλήγουν στο σφυρί. Πάντως, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών, στις 7 Ιουνίου 2013, ανακάλεσε προηγούμενη απόφαση με την οποία κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης η «Μπάμπης Βωβός Διεθνής Τεχνική», θεωρώντας ότι «η πτώχευση της ως άνω εταιρείας δεν κηρύχθηκε ποτέ». Γι’ αυτό μέχρι σήμερα η εταιρεία παραμένει ενεργή, με την έδρα της στο γραφείο του 4ου ορόφου του «Atrina Center».
Μάλιστα, πριν από λίγες μέρες, στις 26 Φεβρουαρίου 2024, η Γενική Συνέλευση των μετόχων αποφάσισε την τροποποίηση του άρθρου 3 του καταστατικού ορίζοντας τη διάρκεια της εταιρείας σε 100 χρόνια, από τα 50 που ήταν αρχικά και είχαν ήδη παρέλθει…
Χαρακτηριστικό του μεγέθους της κατάρρευσης είναι ότι το 2006 η αξία του χαρτοφυλακίου της ΜΒΔΤ ανερχόταν στα 1,2 δισ. ευρώ. Το 2015 είχε μειωθεί στα 201,1 εκατ. ευρώ, το 2016 στα 44,1 εκατ. ευρώ και πιο πρόσφατα, με βάση τις τελευταίες οικονομικές καταστάσεις για το 2021, είχε πέσει στα 17,52 εκατ. ευρώ, με τις συσσωρευμένες ζημίες να φτάνουν τα 234,4 εκατ. ευρώ και το σύνολο των υποχρεώσεων τα 177,5 εκατ. ευρώ.
Ο Βωβός όμως και μετά την ολισθηρή πτώση του συνέχισε να παλεύει με ό,τι είχε απομείνει στα χέρια του. Ενα από τα βασικά χαρτιά του ήταν μια έκταση 62,2 στρεμμάτων στο Σούνιο (Πουνταζέζα), όπου οραματιζόταν να χτίσει ξενοδοχειακό συγκρότημα 12.000 τ.μ. με προσδοκώμενη ολοκλήρωση αρχικά το… 2009.
Στις οικονομικές καταστάσεις για το 2016 αναφερόταν, όμως, ότι καθώς δεν υπήρξε κάποια εξέλιξη σχετικά με την κατασκευή ξενοδοχειακών μονάδων, αλλά ούτε και συμφωνία με ενδιαφερόμενους μισθωτές ή αγοραστές-επενδυτές, η εταιρεία προχώρησε στην πώληση του οικοπέδου στην Τράπεζα Πειραιώς στις 25/5/2016 έναντι 10 εκατ. ευρώ, με τα οποία ικανοποιήθηκαν οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Το δεύτερο γερό χαρτί του ήταν το ξενοδοχειακό συγκρότημα στον Γαλατά.
Στις οικονομικές καταστάσεις της ίδιας χρονιάς τονιζόταν ότι «η ολοκλήρωση του ξενοδοχειακού συγκροτήματος στον Γαλατά βρίσκεται στο τελικό στάδιο. Η εταιρεία εξετάζει το ενδεχόμενο της μετατροπής της εν λόγω μονάδας σε θέρετρο ιατρικού τουρισμού (medical resort) ». Ηταν ένα project που θα τον έβαζε και στον χώρο του τουριστικού real estate. Ετσι, έδωσε αγώνα για να το σώσει, με τον Αρη Βωβό να ψάχνει εναγωνίως πιθανό επενδυτή. Το ημιτελές συγκρότημα «Stella Maris» βρίσκεται στη θέση που ονομαζόταν παλαιότερα… Κατάρα και τώρα Δρεπάνι, στον Γαλατά Τροιζηνίας, και αναπτύσσεται σε παραθαλάσσια έκταση που φτάνει στα 65 στρέμματα, ενώ αποτελείται από 17 ανεξάρτητα κτίρια και ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις 23.905 τ.μ.
Το στοίχημα βέβαια ήταν εξαιρετικά δύσκολο, δεδομένου ότι το ακίνητο βαρυνόταν με προσημειώσεις και υποθήκες υπέρ τραπεζών και άλλων, συνολικού ύψους 47 εκατ. ευρώ, καθώς και τρεις αναγκαστικές κατασχέσεις. Ετσι, στις 19 Μαΐου 2021 βγήκε σε πλειστηριασμό με τιμή πρώτης προσφοράς 7,35 εκατ. ευρώ, ο οποίος όμως κατέληξε άγονος ελλείψει πλειοδοτών.
Ο επαναληπτικός έχει προσδιοριστεί για τις 9 Μαρτίου του 2022, αυτή τη φορά με τιμή εκκίνησης 5,48 εκατ. ευρώ, ωστόσο υπήρξε μια σημαντική ανατροπή, καθώς εμφανίστηκε η κυπριακή εταιρεία Ferena Holdings Ltd, η οποία πρόσφερε 6 εκατ. ευρώ. Πριν από τον πλειστηριασμό έγινε προσφυγή της ΜΒΔΤ στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιά, ζητώντας να γίνει δεκτή η αίτησή της, στην οποία εξέθετε το ιστορικό της εκδήλωσης ενδιαφέροντος από την πλευρά της κυπριακής εταιρείας. Το αίτημα έγινε δεκτό και το δεύτερο σφυρί ανεστάλη.
Δεν συνέβη το ίδιο όμως με τα άλλα εταιρικά και περιουσιακά στοιχεία της οικογένειας, που είτε πουλήθηκαν για να καλυφθούν υποχρεώσεις, είτε βγήκαν και βγαίνουν στο σφυρί. Οπως το περίφημο σκάφος «Maria Pia» του Αρη Βωβού, που το 2010 πουλήθηκε στον Ανδρέα Στέγγο, γιο του κατασκευαστή Κωνσταντίνου Στέγγου, αντί 11 εκατ. ευρώ. Το εντυπωσιακό γιοτ των 42 μέτρων που μετονομάστηκε σε «My Toy» διαθέτει πέντε καμπίνες-σουίτες, πέντε μπάνια, επτά καμπίνες πληρώματος και έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει μέχρι και 12 άτομα. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχει φιλοξενήσει και την Αμερικανίδα ηθοποιό Ντέμι Μουρ. Κατά πληροφορίες, και η οικογένεια Στέγγου έψαχνε να το πουλήσει, ενώ σήμερα το σκάφος μισθώνεται με 99.000 ευρώ την εβδομάδα. Παράλληλα, υπό ένα σφυροκόπημα διαρκείας βρίσκονται τα assets της ΜΒΔΤ, που άλλα φεύγουν και άλλα μένουν στα αζήτητα.
Πλειστηριασμοί
Οι ημιτελείς κατοικίες της Νέας Ερυθραίας άρχισαν να βγαίνουν σε πλειστηριασμό από τον Μάιο του 2021, για να κατακυρωθούν σταδιακά οι περισσότερες μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022. Στις 22 Δεκεμβρίου 2021 βγήκε ένα αδόμητο οικόπεδο-φιλέτο επί της Λεωφόρου Κηφισίας στο Νέο Ψυχικό, με τιμή πρώτης προσφοράς 1,26 εκατ. ευρώ, το οποίο έπειτα από διαδοχικά «χτυπήματα» κατακυρώθηκε στα 2,38 εκατ. ευρώ. Από τον Απρίλιο του 2021 οδηγήθηκε στο σφυρί ένα ακόμη οικόπεδο 8,2 στρεμμάτων, στο Μαρούσι, κοντά στο «Δαχτυλίδι», επί της Κηφισίας 109, που φιλοξενεί ένα ημιτελές ακίνητο. Βγήκε αρχικά με τιμή 4,63 εκατ. ευρώ, χωρίς αποτέλεσμα.
Πρόσφατα, στις 14 Φεβρουαρίου, έγινε ο πλειστηριασμός για ένα γωνιακό οικόπεδο 318,25 τ.μ. επί των οδών Θεοτοκοπούλου και Αιγιαλείας στο Μαρούσι, όπου στο παρελθόν λειτουργούσε ο θερινός κινηματογράφος «Agora Hellas». Βγήκε με τιμή εκκίνησης 280.000 ευρώ και κατακυρώθηκε στα 370.000 ευρώ. Από τον Δεκέμβριο του 2022 άρχισαν να βγαίνουν στο σφυρί οριζόντιες ιδιοκτησίες (γραφεία, καταστήματα, αποθήκες και περισσότερες από 450 θέσεις στάθμευσης) στο «Atrina Center» και τo δεύτερο συγκρότημα επί της Λ. Κηφισίας 60. Μέχρι την περασμένη Παρασκευή, 22 Μαρτίου, έγινε ο πλειστηριασμός για τις 75 εναπομείνασες θέσεις στάθμευσης. Και έπεται συνέχεια…
Το οικόπεδο στα Φιλιατρά
Στις 8 Νοεμβρίου 2023 βγήκε στο σφυρί και άλλαξε χέρια ένα οικόπεδό του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τα Φιλιατρά Μεσσηνίας. Πρόκειται για έναν αγρό 4 στρεμμάτων, χέρσο, αδόμητο, επίπεδης μορφολογίας και περιφραγμένο, στη θέση Μερολίθι, της κτηματικής Περιφέρειας Φιλιατρών, που βγήκε με τιμή πρώτης προσφοράς 29.500 ευρώ και κατακυρώθηκε με 10 ευρώ παραπάνω στις 29.510 ευρώ. Επισπεύδουσα ήταν η Artion Travel and Tourism από τα Τρίκαλα και το μέγεθος της οφειλής ανερχόταν σε 40.000 ευρώ. Ο πλειστηριασμός στρεφόταν σε βάρος του ίδιου του Μπάμπη Βωβού ως οφειλέτη, ενώ ακόμη και αυτό το οικόπεδο ήταν φορτωμένο με υποθήκη υπέρ της Alpha Bank για 200.000 ευρώ από το 2017 και με δύο αναγκαστικές κατασχέσεις από την επισπεύδουσα…
Τα τελευταία χρόνια
Από το 2012 και μετά, τα μέλη της οικογένειας του Μπάμπη Βωβού έζησαν μια διαφορετική πραγματικότητα. Θυσίασαν όχι μόνο τα σπίτια τους, αλλά και άλλα περιουσιακά στοιχεία προκειμένου να αποπληρώσουν χρέη και υποχρεώσεις, αφού τα είχαν υποθηκεύσει.
Τον Μάρτιο του 2024, η κατοικία του Μπάμπη Βωβού, που είχε πάψει να του ανήκει, είχε περάσει σε άλλα χέρια. Αυτό το προνομιακό ακίνητο, επί της Πλατείας 25ης Μαρτίου και της Λεωφόρου Διαμαντίδου στον αριθμό 1, ήταν ταυτισμένο με τον ίδιο και την οικογένειά του. Σε τέτοιο βαθμό ώστε, παρότι, όπως λένε οι πληροφορίες, έχει αποχωρήσει από αυτό διαμένοντας αλλού εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο, μέχρι τα τέλη του 2023 δηλωνόταν ακόμη ως η διεύθυνση του.
Το οικόπεδο, που αποκτήθηκε από τον Μπάμπη Βωβό το 1969, επί της Λεωφόρου Διαμαντίδου φέρει περίφραξη από πέτρινη μάντρα με κιγκλίδωμα, ενώ στην πρόσοψη προς την Πλατεία 25ης Μαρτίου τοιχίο από σκυρόδεμα. Η βαρυφορτωμένη με υποθήκες βίλα ήταν να βγει για πρώτη φορά σε πλειστηριασμό στις 13 Δεκεμβρίου 2017 στο Ειρηνοδικείο Χαλανδρίου, με επισπεύδουσα την Alpha Bank και τιμή εκκίνησης τα 2,56 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, την προηγουμένη ο συμβολαιογραφικός σύλλογος αποφάσισε αποχή και έτσι ο πλειστηριασμός δεν έγινε. Ούτε όμως και στους επόμενους φάνηκαν πρόθυμοι επενδυτές να τη «χτυπήσουν», παρότι «φιλέτο» σε τιμή ευκαιρίας.
Αν και στη συνέχεια το ακίνητο πέρασε στην κυριότητα της Alpha Bank, δεν δρομολογήθηκε καμία διαδικασία έξωσης κατόπιν, όπως λεγόταν εκείνη την εποχή, μιας άτυπης εντολής του αείμνηστου Γιάννη Κωστόπουλου, θεμελιωτή της Alpha Bank και «Νέστορα των τραπεζιτών», που δεν ήθελε ο παλιός του φίλος, εκτός από όλα τα άλλα, να χάσει και το σπίτι του. Ετσι ο Μπάμπης Βωβός συνέχισε να διαμένει εκεί καταβάλλοντας στην τράπεζα ένα μηνιαίο μίσθωμα. Τελικά, τον Μάρτιο, το ακίνητο αποκτήθηκε από τον γνωστό επιχειρηματία του real estate Γιάννη Παπαλέκα.
πηγή: protothema.gr
