Οι 10 ελληνικές λίμνες που πρέπει να επισκεφθείς μια φορά στη ζωή σου
Ο Ουίλιαμ Ουέρντσγουερθ, ο μέγας ποιητής του αγγλικού Ρομαντισμού, έλεγε πως μια λίμνη μπορεί να σε οδηγήσει σε συναισθηματικές γωνιές που είναι αδύνατον να προσεγγίσεις αλλιώς. Πριν απορρίψουμε την σκέψη ως γλυκερή φανφάρα ενός τύπου των αρχών του 19ου αιώνα, που έτσι κι αλλιώς έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους τρεις «λιμναίους ποιητές»(Lake Poets), για να δούμε, αλήθεια, τι μπορεί να εννοούσε ο ποιητής.
Εντάξει, αυτό το «τίποτα άλλο δεν μπορεί να σου ξεκλειδώσει τέτοια συναισθήματα» λίγο-πολύ μπορεί να ισχύσει για ο,τιδήποτε γουστάρει πολύ κανείς –από την πόκα και το σεξ, έως το διάβασμα και το προφιτερόλ. Αλλά αν περιορίσουμε το πράμα στην γεωφυσική, κι ακόμη περισσότερο στις διάφορες εκφάνσεις του υγρού στοιχείου πάνω στον όμορφο πλανήτη μας –ρε, μπας και είχε δίκιο ο κυρ-Ουίλιαμ;
Διότι, σε αντίθεση με την ψαρωτική απεραντοσύνη και τον πολυτραγουδισμένο απρόβλεπτο χαρακτήρα της θάλασσας, και χωρίς την φασαριόζικη και δυνητικά απειλητική αεικινησία ενός ποταμιού, η λίμνη μοιάζει να έχει όλα τα καλά του νερού μείον τον (όποιον) κίνδυνο. Δεν αλλάζει σχήμα και μορφή, κείται εκεί ήσυχα κι ωραία προτιμώντας την ήμερη αταραξία –γενικά, δείχνει πιο βατή. Άσε που κατά κανόνα, κάπως καταφέρνει και εξωραΐζει και γαληνεύει το τοπίο γύρω της.
Λίμνες, το λοιπόν. Ανά την υφήλιο, λέει, υπάρχουν 1,42 εκατομμύρια λίμνες με έκταση μεγαλύτερη από 100 στρέμματα. Και το 62% εξ αυτών βρίσκονται στον Καναδά! Στα μέρη μας, πάλι, οι λίμνες δεν λογίζονται ως σημαντικές γεωφυσικές φίρμες –προηγούνται τα νησιά, οι παραλίες, ή ακόμη τα βουνά. Και με εξαίρεση την λίμνη Πλαστήρα, που κάπως κατάφερε και εγγράφηκε ως προορισμός αναψυχής για τον καθένα, τις περισσότερες άλλες λίμνες της επικράτειας λίγοι τις τιμούν. Κι είναι κρίμα.
Προσωπικά, τις λίμνες τις λατρεύω. Κι έχοντας βουτήξει σε αρκετές του εξωτερικού –από την τεράστια Μπάλατον και την ιαματική Χεβίζ της Ουγγαρίας, έως την μπούζι ανώνυμη κοντά στο καταφύγιο Σβέινσμπου της Νορβηγίας, την Οχρίδα στην Βόρεια Μακεδονία, ή την ονομαστή λίμνη της Γενεύης–, μπορώ να βεβαιώσω πως οι δικές μας είναι σούπερ. Και είναι και πολύ καθαρές (αυτό, προφανώς, δεν αφορά αστικές λίμνες σαν την Παμβώτιδα, ας πούμε).
Αλλά ακόμη κι αν κάποιος δεν πολυφτιάχνεται στην ιδέα να κολυμπήσει σε νερό χωρίς θαλασσινή άνωση, πατώντας σε έναν ύποπτο, λασπώδη πάτο μέχρι να βουτήξει, οι λίμνες της Ελλάδας προσφέρονται και για πολλά άλλα πράματα. Πεζοπορία, ψάρεμα, καγιάκ, ξάπλα, πικνίκ, κατασκήνωση, διακοπές, ρομαντζάδα –μέχρι και κινηματογραφικό καυγά μεταξύ ενός ζευγαριού αγνώστων έχουμε πετύχει κάτω απ’ τα πλατάνια στις όχθες μιας λίμνης… Κι είναι κι εκείνα τα συναισθήματα, τα ανάδελφα και ακριβά, που έλεγε ο ποιητής.
Με όλα αυτά υπ’ όψιν, πάμε να βουτήξουμε (μεταφορικά, μεταφορικά…) σε 10 λίμνες της Ελλάδας, ξεκινώντας από την πιο «εύκολη» και φτάνοντας στην πιο απαιτητική.
ΠΛΑΣΤΗΡΑ – ΚΑΡΔΙΤΣΑ
Τεχνητή, δαντελωτή, καρτποσταλική και πολύ αξιοποιημένη γύρω-γύρω, τίποτα δεν θα σας λείψει. Η παραλίμνια διαδρομή, υπέροχη με όχημα ειδικά το σούρουπο, δεν τρέχει δίπλα στο νερό, αλλά μονοπάτια και χωματόδρομοι σε βγάζουν ακριβώς εκεί κάθε τόσο. Προ πανδημίας, τουλάχιστον, μπορούσες να νοικιάσεις καγιάκ (προσοχή: αν αρχίσει να φυσάει αντίθετος άνεμος, λόγω του υψόμετρου, θέλει και κόπο και τρόπο), ατομικό θαλάσσιο ποδήλατο, να κάνεις ιππασία (και οι εντελώς άσχετοι), να ψαρέψεις (μόνο με καλάμι). Α, και υπάρχουν και δυο οργανωμένες παραλίες (επιμένω εγώ!) στο Λαμπερό και την Πεζούλα.
ΔΟΞΑ – ΚΟΡΙΝΘΙΑ
Τεχνητή, σχεδόν ορθογώνια στο νοτιοανατολικό της άκρο, και… νεότατη: μόλις την δεκαετία του ’90 συμμαζεύτηκαν τα νερά του ποταμού Δόξα με φράγμα αντί να πλημμυρίζουν την κοιλάδα του Φενεού. Μπορείς να αράξεις ή να κατασκηνώσεις σχεδόν σε όλη την περίμετρό της, αλλά το μαγικότερο σημείο είναι στην «γλώσσα» γης στα νότια, πάνω στην ξύλινη εξεδρούλα δίπλα στο εκκλησάκι του Αγ. Φανούριου (εδώ, τις Κυριακές, πουλάνε οι ντόπιοι θαύμα μέλι, μυρωδικά και τραχανά). Για όποιον το ‘χει, η ανάβαση στην κοντινή κορυφή Ντουρντουβάνα (2.078μ, αλλά μην σκιάζεστε: η λίμνη είναι ήδη στα 900μ) προσφέρει συγκλονιστική θέα.
ΚΕΡΚΙΝΗ – ΣΕΡΡΕΣ
Τεχνητή, με αυξομειούμενη έκταση ανάλογα την εποχή, αλλά με στάνταρ ένα κανονικό ζωολογικό ντοκιμαντέρ όπου κοιτάξεις. Νεροβούβαλοι (πολλοί), ελαφάκια (κάποτε, υπήρχε αγροικία πάνω στον δρόμο στην δυτική πλευρά της λίμνης που είχε αρκετά… οικόσιτα), ψάρια (πάρα πολλά), νερόφιδα, αετοί, αγριογούρουνα –θέλει προσοχή η κατασκήνωση εδώ, το βουνό Μπέλλες, φυσικό σύνορο με Βουλγαρία, δεν αστειεύεται. Οπωσδήποτε να πάτε με βαρκάρη να δείτε τους χαζευτικούς αργυροπελεκάνους από κοντά, την ώρα που τρώνε. Α, και βόλτα με άλογο στα πέριξ αξίζει. Στην Κερκίνη δεν θα κολυμπούσα: πολλή λάσπη, πέτρα και καλάμι στις όχθες, πολλά ζώα που σίγουρα… προηγούνται.
ΖΗΡΟΥ – ΠΡΕΒΕΖΑ
Φυσική, σε σχήμα φαλαινοειδές, με πολύ εύκολη πρόσβαση και εντυπωσιακό βάθος (κοντά στα 70μ). Καθώς προέρχεται από καταβύθιση προϊστορικού σπηλαίου, είναι δυσπρόσιτη στο μεγαλύτερο μέρος της περιμέτρου της με απότομα βράχια και αγριοβελανιδιές να ζώνουν τις όχθες. Πάντως, νοικιάζονται καγιάκ για βόλτα (και βουτιά…). Γενικά, λόγω χρόνιων τσακωμών τοπικών αρχόντων για το ποιος θα την αξιοποιήσει, και σε ποιον καλλικρατικό δήμο θα ενταχθεί τελικά (είναι στα όρια με τον νομό Άρτας), τα μονοπάτια, τα τουριστικά περίπτερα, και συναφή έργα είχαν ρημάξει την τελευταία φορά που πήγα. Α, και αν πας ζεστή μέρα, κάνει πολλή ζέστη.
ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ – ΚΟΖΑΝΗ
Τεχνητή και μακρόστενη –λες και ξεχείλωσε σε εκείνο το σημείο ο Αλιάκμονας. Αν και τυπικά ανήκει στην ΔΕΗ και δεν σε «προσκαλεί» να την περπατήσεις (είναι και σχεδόν 30χλμ μακριά), αποτελεί, ίσως, ιδεώδη επιλογή για φθινόπωρο. Καταλύεις στον κουκλίστικο Βελβεντό κι έχεις στο πιάτο τα χωράφια με τις ροδακινιές (εκτάσεις, όχι αστεία), και την φαντασμαγορική φιδίσια γέφυρα Σερβίων. Υπάρχει κωπηλατικός όμιλος στην βορειοδυτική πλευρά, υπάρχει και το τέρμα καλαίσθητο οινοποιείο Βογιατζή, βορειοδυτικά του Βελβεντού κοντά στην όχθη. Γενικά, αυτήν την λίμνη πιο πολύ την απολαμβάνεις με το μάτι. Ειδικά από τον οικισμό Νεράιδα στο έβγα της γέφυρας.
ΤΣΙΒΛΟΥ – ΑΧΑΪΑ
Φυσική, τιρκουάζ, κατάφυτη –από πλατάνια και πεύκα μέχρι έλατα– και ολόδροση, αφού προέρχεται από καθίζηση που το 1913 «φυλάκισε» τον ποταμό Κράθη και έπνιξε το ομώνυμο χωριό. Ιδανικό καταφύγιο για σαββατοκύριακο με καύσωνα. Εύκολη κατασκήνωση. Όταν πρωτοπήγα, πριν από 20 χρόνια, υπήρχαν ακόμα κορμοί ψηλών ασβεστοποιημένων δέντρων που ξεπρόβαλλαν στην μέση της λίμνης, τώρα πια «φαγώθηκαν» από το νερό. Εκτός από μια ταβέρνα, που σπάνια λειτουργεί και λίγα δωμάτια, δεν υπάρχει κάτι άλλο οργανωμένο. Υπάρχει, όμως, ένας υπέροχος παραλίμνιος χωματόδρομος, συγκλονιστικά βουνά τριγύρω και ιδανικές συνθήκες για βουτιά (άντε πάλι). Α, και για αστροπαρατήρηση: έχουμε ξενυχτήσει στην όχθη βλέποντας την βροχή των Περσείδων –και άξιζε.
ΜΙΚΡΗ ΠΡΕΣΠΑ – ΦΛΩΡΙΝΑ
Φυσική, δημοφιλής, περίεργα μυστηριακή. Ένα μικρό κομμάτι στα νοτιοδυτικά μπαίνει στην Αλβανία. Σημείο-ατραξιόν, βέβαια, το νησάκι του Αγίου Αχιλλείου με τα χαλάσματα της πανέμορφης βυζαντινής εκκλησίας. Κινηματογραφικής ομορφιάς και ο Λαιμός, η λωρίδα γης που χωρίζει τις δυο Πρέσπες. Κι εδώ τα ζώα αφθονούν, αλλά η άπλα και η δραστηριότητα των ντόπιων στα φασουλοχώραφα και στην λίμνη τα κάνει λιγότερα ορατά. Αξίζει να πας με πλάβα (ξύλινη βάρκα) να δεις τις βυζαντινές βραχογραφίες (ειδικά στην Μεγάλη). Ακόμη περισσότερο, όμως, αξίζει να βρεθείς βράδυ στο δημοτικό αποστακτήριο του Αγίου Γερμανού, την ώρα που βγαίνει το πρώτο τσίπουρο της σεζόν…
ΤΡΙΧΩΝΙΔΑ – ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ
Η μεγαλύτερη λίμνη της χώρας, φυσική και πεντακάθαρη (τροφοδοτείται διαρκώς από τρία τουλάχιστον ποτάμια), παραμένει terra incognita για τους πολλούς. Κατ’ αρχάς, κολυμπιέται άνετα… Είναι δε τόσο μεγάλη, που η πρόσβαση στις όχθες παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία –από άβατα καλάμια, μέχρι παραλιούλες με άμμο. Δαίδαλος διαδρομών για περπάτημα γύρω-γύρω (όχι μονοκοπανιά), αρκετές επιλογές για κατασκήνωση, καταλύματα σε κοντινά χωριά ή στο γραφικό Θέρμο στο βουνό βορειοανατολικά της λίμνης. Οι ντόπιοι ψαρεύουν με πάθος, η φύση κυριαρχεί, ενώ αετοί και γεράκια πετάνε τόσο συχνά πάνω απ’ το κεφάλι σου που σχεδόν τα συνηθίζεις.
ΚΡΕΜΑΣΤΩΝ – ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ/ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
Τεχνητή, θεόστενη, ακανόνιστη, τίγκα στα φιόρδ. Απίθανο πρασινωπό χρώμα, και όχθες που στο μεγαλύτερο μέρος τους δεν προσεγγίζονται εύκολα. Δύσκολο, επίσης, το παραλίμνιο περπάτημα. Μπορείς, ωστόσο, να χαζεύεις και να φωτογραφίζεις με τις ώρες τις δυο της γέφυρες, την Τατάρνας και την Επισκοπής που ενώνει τους δυο νομούς. Αλλά, υπάρχει κι ένα μυστικό, που θα μισοαποκαλύψω: στο ανατολικότερο άκρο, εκεί όπου ο Κρικελιώτης συναντιέται με την λίμνη, σχηματίζονται τουλάχιστον τρεις α-πε-ρί-γρα-πτες καβάντζες με μεγάλες αμμουδερές παραλίες, πλατάνια, πόσιμο νερό. Και άμα πας, δεν είναι ποτέ για μια φορά.
ΔΡΑΚΟΛΙΜΝΗ – ΓΙΑΝΝΕΝΑ
Φυσική μεν, αλλά μια κατηγορία από μόνη της. Και για… δυνατούς λύτες. Κατ’ αρχάς, μιλάμε για την Δρακόλιμνη της Τύμφης (υπάρχουν κι άλλες στην Ήπειρο), μια τόση δα πιτσιλιά νερού (ούτε 10 στρέμματα) σε ένα γυμνό αλπικό λιβάδι, η οποία περιστοιχίζεται από τις επιβλητικές τετραγωνισμένες αλά Γκραν Κάνιον κορφές της Αστράκας και της Γκαμήλας. Θέλει προϋπηρεσία, ή απλά cojones η ανάβαση, γιατί έχει ανηφόρα και πέντε ώρες τις θες ξεκινώντας από το Μικρό Πάπιγκο. Είναι, άλλωστε, ο μόνος τρόπος να φτάσεις σε αυτό το εξωπραγματικά όμορφο τοπίο, με την συγκλονιστική θέα (συχνά, ωστόσο, με μέτρια ορατότητα). Είναι, επίσης, κάτι που απλά δεν παίζει να το κάνεις μεταξύ Οκτωβρίου και Απριλίου, εκτός αν είσαι ορειβάτης πλήρους απασχόλησης. Αξίζει τρελά!
