Όταν πριν από 73 χρόνια ο Τζωρτζ Όργουελ οραματιζόταν έναν Μεγάλο Αδερφό που θα παρακολουθούσε την κάθε μας κίνηση, το βιβλίο του, “1984”, συγκαταλεγόταν στο είδος της δυστοπικής λογοτεχνίας. Αν το έγραφε σήμερα, θα ήταν απλώς ένα μυθιστόρημα.
Στην εποχή της ψηφιακής επέλασης τα πάντα καταγράφονται. Κινητά που συγκρατούν συνομιλίες, μέρη και αναζητήσεις, εξατομικευμένα προφίλ με προσωπικές πληροφορίες ελεύθερα προσβάσιμες σε όλους, δορυφόροι με κάμερες υψηλής ανάλυσης που μπορεί να μας καταγράφουν ανά πάσα στιγμή.
Το παράδειγμα της Google περικλείει όλα τα παραπάνω.
Η απύθμενη “χύτρα” πληροφοριών ακροβατεί μεταξύ της διευκόλυνσης της καθημερινότητας και της παραβίασης των προσωπικών δεδομένων. Η υπηρεσία του Google Earth και του διαδόχου του, Google Maps, είναι ενδεικτική. Οι δορυφόροι του τεχνολογικού κολοσσού έχουν χαρτογραφήσει ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ με την επιλογή του Street View μπορείς να περιηγηθείς σε δρόμους και σοκάκια σε κάθε γωνιά της γης.
Τα τελευταία 20 χρόνια, υπήρξαν περιπτώσεις που η επιλογή αυτή αποδείχθηκε απρόσμενα χρήσιμη.
Κάτι πλέει μέσα στη λίμνη
Η τελευταία φορά που κάποιος είδε τον William Moldt ζωντανό ήταν το βράδυ της 7ης Νοεμβρίου του 1997. Μετά από μία έξοδο σε νυχτερινό κλαμπ της Λαντάνα στη Φλόριντα των ΗΠΑ, ο 40χρονος εξαφανίστηκε μυστηριωδώς όπως και το αυτοκίνητό του. Μαρτυρίες δεν υπήρχαν, ενώ οι εκτενείς έρευνες στην περιοχή δεν απέδωσαν καρπούς. Η οικογένειά του ήλπιζε ότι ο William εξαφανίσθηκε οικειοθελώς, για να κάνει μία νέα αρχή. Σύντομα, η υπόθεση μπήκε στο αρχείο. Ο φάκελος θα ξανάνοιγε απρόσμενα 22 χρόνια αργότερα.
Το καλοκαίρι του 2019, ένας άντρας που έψαχνε οικόπεδα στην περιοχή του Moon Bay, λίγα χιλιόμετρα από τη Λαντάνα, παρατήρησε κάτι παράξενο σε μία από τις λιμνούλες της περιοχής. Κοντά στην όχθη της, προεξείχε ένα κίτρινο αντικείμενο που έμοιαζε με όχημα. Αρχικά, δεν ενημέρωσε τις αρχές, αλλά ένα φίλο του που έμενε κοντά και είχε στην κατοχή του κάμερα drone. Εκείνος με τη σειρά του, έλεγξε το σημείο και διαπίστωσε ότι πράγματι επρόκειτο για ένα κίτρινο αυτοκίνητο. Τότε, κάλεσε την αστυνομία.
Όταν οι αρχές ανέσυραν το βυθισμένο αυτοκίνητο, παρατήρησαν ότι στη θέση του οδηγού βρισκόταν το άψυχο -και σε προχωρημένη αποσύνθεση- σώμα ενός άντρα. Ελέγχοντας τα στοιχεία του οχήματος και εξετάζοντας το πτώμα, διαπίστωσαν ότι επρόκειτο για τον επί δύο δεκαετίες εξαφανισμένο William Moldt. Η οικογένειά του ειδοποιήθηκε και η υπόθεση βγήκε από το αρχείο των άλυτων εξαφανίσεων.
Είναι χαρακτηριστικό το ότι η συγκεκριμένη δορυφορική φωτογραφία της λίμνης, στην οποία διακρινόταν το αυτοκίνητο, ήταν διαθέσιμη στο Google Earth από το 2007. Ωστόσο, κανείς δεν είχε παρατηρήσει τίποτα μέχρι και το 2019.
Παράνομες φυτείες
Σε ένα μικρό χωριό της βόρειας Ελβετίας, στα σύνορα με τη Γερμανία, απλώνονται δεκάδες στρέμματα με φυτείες καλαμποκιού. Ανάμεσα στα σπαρμένα χωράφια, υπήρχε ένα που διέφερε από τα υπόλοιπα. Το 2009 οι ελβετικές αρχές εντόπισαν την «παραφωνία» αυτή μέσω Google Earth. Όταν πήγαν να το ελέγξουν από κοντά, διαπίστωσαν ότι ο ιδιοκτήτης δεν καλλιεργούσε καλαμπόκι σαν τους συγχωριανούς του, αλλά κάνναβη.
Από την ανακάλυψη αυτή, οι αστυνομικοί οδηγήθηκαν στα ίχνη σπείρας που μέσα σε μια τετραετία, από το 2004 ως το 2008, είχε πουλήσει τουλάχιστον επτά τόνους μαριχουάνας και είχαν ετήσια κέρδη ύψους τριών με δέκα εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων. Αναλόγως τη χρονιά και τη σοδειά. Συνολικά συνελήφθησαν 16 άτομα και κατασχέθηκε ένας τόνος κάνναβης.
“Inception”
Το 2008, ένας 14χρονος έκανε ποδήλατο στην πόλη Χρόνινγκεν της Ολλανδίας, όταν δύο άντρες τον σταμάτησαν και υπό την απειλή όπλου του απέσπασαν το ποδήλατο, το κινητό και όσα χρήματα είχε πάνω του. Οι αρχές δεν κατάφεραν να βρουν τους δράστες.
Έξι μήνες αργότερα, ο μικρός περιηγούνταν ψηφιακά στους δρόμους της πόλης του με την εφαρμογή Street View της Google. Όταν πέρασε κοντά από το σημείο που μισό χρόνο πριν είχε συμβεί η κλοπή, διέκρινε τρεις γνώριμες φυσιογνωμίες. Η μία ήταν ο ίδιος. Προπορευόταν με το ποδήλατό του, ενώ δύο ύποπτοι άντρες έδειχναν να τον ακολουθούν. Αμέσως κατάλαβε ότι ήταν οι άντρες που τον είχαν ληστέψει.
Όπως διαπιστώθηκε εκ των υστέρων, το όχημα της Google με την κάμερα στην οροφή έτυχε να χαρτογραφεί τη συγκεκριμένη περιοχή την ημέρα της κλοπής.
Μετά από αίτημα της Αστυνομίας στα κεντρικά του τεχνολογικού κολοσσού, η Google έστειλε την λήψη χωρίς το θόλωμα των προσώπων. Έπειτα το έργο των ολλανδικών αρχών ήταν απλό. Οι δράστες ήταν δύο αδέρφια, τακτικοί «θαμώνες» του τοπικού αστυνομικού τμήματος.
Αθηναϊκές (και όχι μόνο) αυθαιρεσίες
Οι χάρτες της Google έχουν βοηθήσει το έργο και των ελληνικών αρχών. Το 2010 η Ελληνική Αστυνομία ξεκίνησε μία μεγάλη επιχείρηση για να εντοπιστούν οι αδήλωτες πισίνες των βορείων κυρίως προαστίων της πρωτεύουσας. Με τη βοήθεια των δορυφόρων, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων μέσα σε ένα δίμηνο εντόπισε 500 φορολογούμενους που έχουν σπίτια με πισίνα.
Χαρακτηριστικά, βάσει των στοιχείων, το υπουργείο Οικονομικών εκτίμησε ότι μία στις τρεις πισίνες στην Εκάλη δεν ήταν δηλωμένες στην εφορία.
Σε τιμή ευκαιρίας
Παρόμοια υπόθεση φορολογικής απάτης αποκαλύφθηκε μέσω Google και στη γειτονική Ιταλία. Το 2009 ένας Ιταλός επιχειρηματίας δήλωσε στην Guardia di Finanza ότι πούλησε τη βίλα του στη Σαρδηνία έναντι 280.000 ευρώ. Το αντίστοιχο ιταλικό ΣΔΟΕ, θεωρώντας ύποπτη την τιμή αγοράς, έψαξε το ακίνητο στο Google Earth και διαπίστωσε ότι επρόκειτο για μία υπερπολυτελή βίλα, πολλών τετραγωνικών, με τεράστια πισίνα και πάνω στη θάλασσα. Ήταν προφανές ότι η αντικειμενική της αξία ήταν υπερδιπλάσια της τιμής πώλησης.
Μετά από βαθύτερη έρευνα, διαπιστώθηκε ότι πράγματι η αγοραπωλησία είχε γίνει με «μαύρα» χρήματα και ο επιχειρηματίας χρωστούσε στην εφορία περί τα 7 εκατομμύρια ευρώ.
