Όλο το χρονικό της καταστροφής και τι προέκυψε στα χρόνια που ακολούθησαν
Στις 23 Ιουλίου 2018 δύο μεγάλες πυρκαγιές ξέσπασαν στην Αττική, η πρώτη στην Κινέτα και η δεύτερη κοντά στο Νταού Πεντέλης. Στη δεύτερη περίπτωση η πυρκαγιά επεκτάθηκε και πέρασε μέσα από τους οικισμούς Νέος Βουτζάς και Μάτι με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 102 άνθρωποι και να τραυματιστούν δεκάδες άλλοι. Από τις δύο πυρκαγιές καταστράφηκαν ολοσχερώς ή έπαθαν ζημιές χιλιάδες σπίτια ενώ κάηκαν και δεκάδες χιλιάδες στρέμματα δάσους.
Η φωτιά στην Κινέτα
Κυριακή 22/7/2018
12:47: Η ΓΓΠΠ δημοσιεύει το χάρτη πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς που ισχύει για Δευτέρα 23/07/2018. Λόγω της επικινδυνότητας θα έπρεπε να υπάρχει επιχειρησιακή Ετοιμότητα από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας της Αντιπεριφέρειας με ευθύνη του αρμόδιου Αντιπεριφερειάρχη και του Δημάρχου.
Δευτέρα 23/7/2018, η ημέρα της καταστροφής
12:03: Ξεσπάει φωτιά στα Γεράνεια Όρη στην Κινέτα. Στο σημείο επιχείρησαν αρχικά 35 πυροσβέστες με 15 οχήματα, 2 πεζοπόρα τμήματα, 3 αεροσκάφη και 2 ελικόπτερα. Για την εκδήλωση της πυρκαγιάς το «199» ειδοποιήθηκε στις 12.03 μ.μ. και το πρώτο πυροσβεστικό όχημα έφτασε στο μέτωπο στις 12.10 μ.μ., δηλαδή μόλις επτά λεπτά αργότερα.
14:07: Ενισχύονται οι δυνάμεις στα Γεράνεια Όρη. Επιχειρούν 70 πυροσβέστες με 30 οχήματα, 2 ομάδες πεζοπόρο, 2 ελικόπτερα & 3 αεροσκάφη.
15:00: Τα ΜΜΕ ενημερώνουν ότι έχουν καεί σπίτια. Επίσης, τα ΜΜΕ ενημερώνουν ότι οι άνεμοι είναι ισχυροί και δυτικοί και δείχνουν με χάρτη προς τα που κατευθύνονται.
Η φωτιά κατέβαινε με πολύ μεγάλη ταχύτητα (100 χλμ/ώρα) προς τους οικισμούς, οι οποίοι εκκενώθηκαν άμεσα. Η φωτιά πέρασε πάνω από την Εθνική Οδό Αθηνών – Κορίνθου και έχοντας καταστρέψει τους οικισμούς Πανόραμα 1, 2, και 3 και Γαλήνη, έκαψε σπίτια και στην Κινέτα σε μικρότερη έκταση. Σύμφωνα με δήλωση του Δημάρχου Μεγαρέων Γρηγόρη Σταμούλη, η συνολική έκταση που έκαψε η πυρκαγιά, ανερχόταν σε 60.000 στρέμματα.
Συνολικά επιχείρησαν 150 πυροσβέστες με 74 οχήματα και 17 άτομα πεζοπόρο τμήμα, ενώ συνέδραμαν εθελοντικά οχήματα, υδροφόρες και μηχανήματα από την Περιφέρεια Αττικής και τον Δήμο Μεγαρέων, καθώς και τους Δήμους Λουτρακιού, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης. Από τις Ένοπλες Δυνάμεις συνέδραμαν τρία μηχανήματα έργου, ενώ από αέρος επιχείρησαν 5 ελικόπτερα.
Για 48 συνεχόμενες ώρες, επιχειρούσαν στην κατάσβεση της πυρκαγιάς, με ηρωικές προσπάθειες, όλοι οι εθελοντές και τα μέσα του Συλλόγου Προστασίας του Δάσους “Οι Άγιοι Θεόδωροι“.
Το αποτέλεσμα των αυτοψιών στην περιοχή της Κινέτας έκρινε μη κατοικήσιμα (κόκκινα) συνολικά 155 κτήρια, εκ των οποίων 139 κατοικίες και 16 αποθήκες, ενώ εκατοντάδες άλλα υπέστησαν ζημιές.
Από την πολύμηνη έρευνα, φέρεται να προέκυψε ότι αποτελεσματικά εφαρμόστηκαν οι διαδικασίες εκκένωσης και ο επικεφαλής αξιωματικός της Πυροσβεστικής στο μέτωπο της πυρκαγιάς, έδωσε έγκαιρα εντολή στον δήμαρχο Μεγάρων να προχωρήσει στην εκκένωση των οικισμών που απειλούνταν από τις φλόγες. Πράγματι, κάτοικοι και παραθεριστές απομακρύνθηκαν έγκαιρα, πριν κινδυνεύσουν ή ακόμα χειρότερα πριν εγκλωβιστούν από τις φλόγες, όπως συνέβη στο μέτωπο της Ανατολικής Αττικής.
Η τραγωδία στο Μάτι
Απόγευμα του Ιουλίου. Ζέστη, ήλιος και ένας δυνατός άνεμος φυσά στην Αττική. Οι περισσότεροι ονειρεύονται ταξίδια και καλοκαιρινές διακοπές. Σε μία εβδομάδα έμπαινε ο Αύγουστος και όλοι προετοιμάζονταν, αν δεν είχαν ήδη φύγει, για τις ημέρες ξεκούρασης που έπονταν.
Ωστόσο, η πραγματικότητα ήρθε να συντρίψει όχι μόνο αυτά τα όνειρα, αλλά και άλλα πολύ μεγαλύτερα, και στη θέση τους να έρθει η τραγωδία, ο θρήνος και ο πανικός. Η Ανατολική Αττική – αν όχι ολόκληρη η χώρα- πρόκειται να βιώσει μία από τις σημαντικότερες καταστροφές του τόπου με τη φωτιά στο Μάτι.
16:41: Λίγα λεπτά πριν από τις 5 το απόγευμα ξεσπά πυρκαγιά στα σύνορα Πεντέλης με Καλλιτεχνούπολη Ραφήνας-Πικερμίου, μεταξύ Νταού Πεντέλης και Διώνης. Είναι η αρχή του δράματος, που θα ολοκληρωθεί με 102 συμπολίτες μας να χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της πύρινης λαίλαπας, όταν ένας 65χρονος άνδρας αποφασίζει παρά τις απαγορευτικές καιρικές συνθήκες, να καθαρίσει τα ξερά χόρτα. Σχεδόν αυτόματα, μερικές σπίθες δραπετεύουν και αρχίζουν να απλώνονται στο δάσος και με τους ανέμους, στρέφεται προς τον οικισμό του Νέου Βουτζά.
Λίγα λεπτά αργότερα δίνεται εντολή σε ελικόπτερο που έκανε ρίψεις νερού στην Κινέτα να αλλάξει πορεία και να κατευθυνθεί στην Πεντέλη, ενώ ένα δεύτερο που βρισκόταν στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας παίρνει εντολή να σπεύσει στη φωτιά. Ωστόσο, δηλώνει αδυναμία απογείωσης λόγω των ανέμων. Το επόμενο 20λεπτο, 22 υδροφόρες από την Παλλήνη, τη Ραφήνα, το Κορωπί, το Μαρκόπουλο κατευθύνονται στο σημείο. Γίνεται εκκένωση των κατασκηνώσεων στον Άγιο Ανδρέα – Με πούλμαν απομακρύνονται μέσω της λεωφόρου Διονύσου 1.400 παιδιά.
17:00: Ο δήμαρχος Ραφήνας με δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ υποστήριξε ότι η φωτιά κατευθύνεται προς το Διόνυσο, κατακαίει χαμηλή βλάστηση αλλά έχει κάψει τουλάχιστον 3 σπίτια!
17:20. Στην περιοχή πνέουν άνεμοι που ξεπερνούν τα 100 χιλιόμετρα την ώρα. Η φωτιά κινείται με μεγάλη ταχύτητα προς τον Νέο Βουτζά και οι πρώτοι πυροσβέστες που φτάνουν στο σημείο προσπαθούν να προστατέψουν τη Μονή Παντοκράτορος και το Λύρειο Ίδρυμα.
17:30. Η φωτιά μπαίνει στις ρεματιές όπου υπάρχει καύσιμη ύλη και γρήγορα φτάνει στον οικισμό του Νέου Βουτζά. Οι πρώτοι κάτοικοι που εγκαταλείπουν τα σπίτια τους απομακρύνονται μέσω της λεωφόρου Μαραθώνος. Οι υπόλοιποι εγκλωβίζονται και χρειάζονται τη συνδρομή των πυροσβεστών.
17:50. Ο επικεφαλής των πυροσβεστικών δυνάμεων συναντά στον Νέο Βουτζά τον δήμαρχο Ραφήνας Βαγγέλη Μπουρνούς.
18:12. Το Κέντρο Επιχειρήσεων δίνει εντολή σε ακόμα ένα Erickson να απογειωθεί από την Ελευσίνα με προορισμό την Πεντέλη, ενώ και το πλήρωμα ενός Canadair που πετούσε πάνω από την Κινέτα διατάσσεται να κατευθυνθεί στη Ραφήνα. Λόγω των ισχυρών ανέμων δεν κατάφεραν να βρουν το στόχο.
18:13. Οι φλόγες κατεβαίνουν προς τη θάλασσα- Η εκτίμηση των αρμόδιων Αρχών ότι η λεωφόρος Μαραθώνος θα λειτουργήσει ως φυσική αντιπυρική ζώνη, δεν επαληθεύθηκε. – Ο τοπικός διοικητής της Τροχαίας παίρνει εντολή να διακόψει την κυκλοφορία στη λεωφόρο Μαραθώνος μόνο για όσα αυτοκίνητα κατευθύνονται προς το μέτωπο της πυρκαγιάς και όχι για όσα απομακρύνονται απ αυτό.
18:12: Δίνεται εντολή στον ασύρματο να κλείσει η Μαραθώνος.
18:20: Από την Πυροσβεστική έγινε έκκληση να απομακρυνθούν οι κάτοικοι από τους οικισμούς Άγιο Νικόλαο, Γαλήνη και Πανόραμα 1 και 2 στην Κινέτα, ενώ κάποιοι απομακρύνθηκαν με πυροσβεστικά οχήματα.
Μέσα σε λίγα λεπτά, η φωτιά έχει κατακάψει στρέμματα ολόκληρα και συνεχίζει να σπέρνει την καταστροφή μέχρι και αφού πέσει ο ήλιος. Η ενημέρωση σχεδόν ανύπαρκτη για τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ασύντακτα και αυτοβούλως προσπαθούν να ξεφύγουν από τις φλόγες που καταστρέφουν σπίτια, αυτοκίνητα και ό,τι άλλο βρεθεί στο διάβα τους.
18:22. Οι ισχυροί άνεμοι που ξεπερνούσαν τα 100 χλμ την ώρα, τροφοδότησαν τη πυρκαγιά που μέσα σε λίγα λεπτά διασχίζει τη Λ. Μαραθώνος και ξεφεύγει προς το Κόκκινο Λιμανάκι και το Μάτι – Πυροσβέστες μεταφέρουν κατοίκους και επισκέπτες μακριά από τη φωτιά – Στον ασύρματο ακούγονται οι πρώτες αναφορές για τραυματίες.
18:40. Η φωτιά φτάνει στη θάλασσα καίγοντας ακόμα και τα βρύα στα βράχια – Οι εικόνες με τους ανθρώπους που στέκονται στην Αργυρά Ακτή στο Μάτι έκαναν το γύρο του κόσμου.
18:52: Ξεσπά φωτιά στον Κάλαμο.
19:08: Το Λιμεναρχείο Ραφήνας στέλνει σήμα στο Θάλαμο Επιχειρήσεων. Σύμφωνα με το Σήμα: «πραγματοποιήθηκαν συνεχείς ροές διασωθέντων στο λιμένα Ραφήνας καθώς και ανευρεθέντων σορών ατόμων από την περιοχή έξωθεν λιμένα Ραφήνας και Ν.Ο. Μάτι Αττικής καθώς και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής»
19:30: Ενημέρωση από την ΕΛΑΣ ότι εξαιτίας της πυρκαγιάς στην Πεντέλη, η αστυνομία εκτρέπει την κυκλοφορία των οχημάτων.
19:49: Δήλωση του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, από τη Βοσνία και tweet.
20:08: Live μετάδοση τηλεοπτικών σταθμών από τη Λ. Μαραθώνος, όπου φαίνεται περιπολικό να έχει κλείσει το δρόμο και τα οχήματα εκτρέπονται στην οδό Δημοκρατίας. Μεταδίδουν ότι η φωτιά είναι ανεξέλεγκτη. Οι κατασκηνώσεις έχουν ήδη εκκενωθεί.
20:14: Πυροσβεστική: Προσπαθούμε να απεγκλωβίσουμε ανθρώπους στο Μάτι.
20:19: Κάτοικοι επικοινωνούν τηλεφωνικά με τηλεοπτικό σταθμό και δηλώνουν πως κατευθύνθηκαν στην παραλία για να σωθούν και παραμένουν εκεί.
20:23: Η Δημοτική Σύμβουλος Ραφήνας Σίσσυ Κατσούδα ενημερώνει live ότι πάνω από 400 σπίτια έχουν καεί! Κάτοικος αναφέρει live ότι οι κάτοικοι του Ματιού που έχει σχεδόν όλο καεί είναι εγκλωβισμένοι στην παραλία. Κάνει έκκληση να σταλούν φουσκωτά.
20:30: Η Πυροσβεστική ενημερώνει ότι στο μέτωπο στην Κινέτα που έχει ξεπεράσει τα 6 χλμ επιχειρούν 150 πυροσβέστες, 60 οχήματα, 60 άτομα πεζοπόρο τμήμα, 20 υδροφόρες με εθελοντές και από αέρος επιχειρούν 2 ελικόπτερα & 1 αεροσκάφος. Στο μέτωπο στο Ν. Βουτζά επιχειρούν 20 οχήματα με 55 πυροσβέστες, 15 εθελοντικά οχήματα, 3 αεροσκάφη και 1 ελικόπτερο. Στα Χανιά επιχειρούν 60 πυροσβέστες με 20 οχήματα και 2 ελικόπτερα. Έφτασε τα 10χλμ. Νέο μέτωπο στον Κάλαμο όπου επιχειρούν 20 πυροσβέστες με 10 οχήματα. Μέτωπο στο Ζεμενό Κιάτου όπου επιχειρούν 20 πυροσβέστες με 10 οχήματα. Μέτωπο στο Σουσάκι Αγ. Θεοδώρων Κορινθίας όπου επιχειρούν 20 πυροσβέστες με 10 οχήματα. Μέτωπο στα Ίσθμια στο Λουτράκι όπου επιχειρούν 15 πυροσβέστες με 7 οχήματα.
20:47: Σταματούν να επιχειρούν τα εναέρια μέσα. Έχει πέσει το σκοτάδι.
20:58: Τα ΜΜΕ μεταδίδουν ότι ο κ. Τσίπρας επιστρέφει εκτάκτως από Βοσνία.
20:59-21:03: Ο δήμαρχος Ραφήνας τηλεφωνικά αναφέρει ότι το Κόκκινο Λιμανάκι έχει καεί ολοσχερώς και προσπαθεί να απεγκλωβίσει την οικογένειά του καθώς και το σπίτι του έχει καεί. Επίσης αναφέρει ότι υπάρχουν πολλοί εγκλωβισμένοι στις παραλίες στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι. Η φωτιά είναι μέσα στη Ραφήνα και καίει οικοδομικά τετράγωνα 600μ. από το λιμάνι. Επισημαίνει ότι η Πυροσβεστική δεν επιχειρεί μέσα στους οικισμούς γιατί η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη. Προσπαθούν μόνο να απεγκλωβίσουν ανθρώπους. Για πρώτη φορά αναφέρει ότι με τα μάτια του έχει δει ένα νεκρό στο δρόμο (καμένο) και πολλούς με ολικά εγκαύματα! Υπάρχουν επίσης πολλοί αγνοούμενοι! Η ΕΛΑΣ ενημερώνει μόνο για τραυματίες!
21:08: Εκκενώνεται το τουριστικό θέρετρο Αγ. Ανδρέα.
21:18: Τηλεφωνική σύνδεση με κάτοικο που καταγγέλλει ότι βρίσκεται εγκλωβισμένη με πολύ κόσμο στο Ναυτικό Όμιλο Ματιού, δεν υπάρχει ρεύμα και δεν έχει προσεγγίσει κανένα σκάφος του Λιμενικού!
21:21: Η πρώτη επίσημη ενημέρωση από την εκπρόσωπο Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος.
21:29: Ενημέρωση ότι πολεμικό πλοίο θα παραλάβει πολίτες από το Ζούμπερι. Ο στρατός συνδράμει με μηχανήματα ενώ μάχεται κόντρα στις φλόγες στις εγκαταστάσεις του στον Αγ. Ανδρέα.
21:53: Πρόεδρος Εργαζομένων ΕΚΑΒ κ. Μαθιόπουλος: «Έχουμε δεχθεί κλήση να παραλάβουμε νεκρό απανθρακωμένο άτομο από το Νέο Βουτζά! Έχουμε επίσης μεταφέρει αρκετά άτομα στα Νοσοκομεία που εφημερεύουν».
21:56: Αγνοούνται 10 αλλοδαποί (Δανοί τουρίστες) που πάνω στον πανικό τους επιβιβάστηκαν σε βάρκα από το Μάτι και πήγαν προς άγνωστη κατεύθυνση. Γίνονται έρευνες από σκάφος του Λιμενικού για τον εντοπισμό αυτών αλλά και άλλων ανθρώπων που είχαν καλέσει στο 199 αλλά είναι άκαρπες.
22:00: «Είμαστε αβοήθητοι! Στο έλεος της πυρκαγιάς. Εκκενώσαμε το Ίδρυμα από τα 200 παιδιά. Η φωτιά είναι στα 300μ. και κινδυνεύουν οι εγκαταστάσεις», δήλωσε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Παμμακάριστος.
22:01: Η Περιφερειάρχης Αττικής κήρυξε τις Περιφερειακές Ενότητες Δυτικής και Ανατολικής Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης! Η Περιφέρεια έχει στείλει λεωφορεία, υδροφόρες και μηχανήματα έργου. Η κ. Δούρου βρίσκεται στο Κέντρο Επιχειρήσεων.
22:02: Ζευγάρι ηλικιωμένων εγκλωβισμένο σε δωμάτιο του σπιτιού τους στην οδό Αρίωνος 3 στο Νέο Βουτζά. Οι συγγενείς καλούσαν επανειλημμένως στο 199 και καταγγέλλουν ότι δεν έβγαλαν άκρη. Απηύδησαν και κάλεσαν τα κανάλια.
22:06: Μαρτυρία ότι καίγονται σπίτια στη Ραφήνα και δεν υπάρχει πουθενά πυροσβεστικό όχημα.
22:21: Καπετάνιος Super Runner: «2,5-3 μίλια έξω από τη Ραφήνα στο Κόκκινο Λιμανάκι μόλις περισυλλέξαμε και σώσαμε μια οικογένεια με 2 παιδιά από τη θάλασσα».
22:41: Πληροφορίες για 2 νεκρούς που δεν έχουν επιβεβαιωθεί επισήμως. 25 τραυματίες, οι 3 διασωληνωμένοι. Εντοπίστηκαν οι 5 αλλοδαποί στη θάλασσα και σώθηκαν.
23:24: «Έχουμε δύο νεκρούς ως τώρα. Μακάρι να μην υπάρχουν άλλοι αλλά ίσως να υπάρχουν κι άλλοι. Δεν ξέρουμε ακόμα», δήλωσε ο πρόεδρος των εργαζομένων του ΕΚΑΒ.
23:40: Ο κ. Τσίπρας καταφθάνει στο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων. Σύσκεψη με τους υπουργούς Π.Σκουρλέτη, Χρ. Σπίρτζη Σ.Φάμελλο, Ν.Τόσκα, Π.Πολάκη και Δ. Τζανακόπουλο. Εκεί τον ενημερώνουν. Αξιωματικός του ΠΣ λέει ότι δεν υπάρχει ενεργό μέτωπο και η φωτιά είναι σε ύφεση αλλά επειδή η φωτιά πέρασε καίγονται κάποια σπίτια. Του λένε ότι έχουν στείλει φέρι μποτ και πλωτά μέσα για να μεταφερθούν «κάτι άτομα» από το λιμάνι τους Ραφήνας! Ο κ. Τσίπρας ρωτά: «Τους τα στείλαμε; Στρατός;» και ο Τόσκας απαντά σαστισμένος «από το Λιμενικό συν μια φρεγάτα του ΠΝ συν ένα αρματαγωγό που θα φτάσει λίγο αργότερα». Ρωτά ο κ. Τσίπρας: «δηλαδή είναι εγκλωβισμένος κόσμος στο λιμάνι;» και απαντά ο Τόσκας «ήταν εγκλωβισμένος κόσμος στο λιμάνι στο Μάτι και στο κόκκινο Λιμανάκι, τους μεταφέραμε από κει, συνεχίζεται η επιχείρηση»! Ο κ. Τσίπρας ρωτά: «Αύριο το πρωί τι ώρα θα ξεκινήσουν τα εναέρια μέσα;» και του απαντούν 6 το πρωί με τον Τόσκα να λέει «έχουμε ήδη ενημερώσει ποια μέσα θα πάνε που από τώρα».
Πολλοί θα προσπαθήσουν να διαφύγουν με τα αυτοκίνητά τους, άλλοι θα τρέξουν στην παραλία, με την ελπίδα ότι η φωτιά δεν θα κατέβει τόσο χαμηλά ή έστω το θαλασσινό νερό, θα τους σώσει. Σε αυτή τη μέγιστη τραγωδία, 102 άνθρωποι δεν θα τα καταφέρουν. Βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένοι αλλά και νέοι θα δουν τις δυνάμεις τους να τους εγκαταλείπουν.
Τρίτη 24/7/2018
00:27: «Είναι μια δύσκολη στιγμή για την Αττική, μια δύσκολη νύχτα για την Ελλάδα. Όλα τα Σώματα είναι σε συντονισμό, η Πυροσβεστική, η Αστυνομία, το Λιμενικό, ο Στρατός. Όλος ο μηχανισμός βρίσκεται επί ποδός και βρίσκεται σε εξέλιξη πολύ μεγάλη επιχείρηση για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών», δηλώνει έξω από το Συντονιστικό Κέντρο ο Νίκος Τόσκας.
01:03: «Έχουμε 56 εγκαυματίες που έχουν μεταφερθεί στα Νοσοκομεία, εκ των οποίων οι 11 είναι σε σοβαρότερη κατάσταση, διασωληνωμένοι. Έχουν επίσης Ο κ. Παπαευσταθίου, Διοικητής του ΕΚΕΠΥ σε τηλεοπτικό σταθμό δηλώνει «ως Υπουργείο» ότι υπάρχουν δύο νεκροί. Μεταφερθεί στο Σισμανόγλειο δύο απανθρακωμένοι σοροί», είπε διοικητής του ΕΚΕΠΥ.
03:30: Ο κ. Τσίπρας αποχώρησε από το Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής, στο Χαλάνδρι χωρίς άλλη δήλωση.
05:50: Επίσημα 24 νεκροί, 100 τραυματίες, 10 διασωληνωμένοι
14:50: Δήλωση – Διάγγελμα Τσίπρα.
15:00: Έκτακτη σύσκεψη για την εξέλιξη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών, την περίθαλψη των πληγέντων και τη λήψη μέτρων για τη φύλαξη των σπιτιών στις πληγείσες περιοχές, στο Μέγαρο Μαξίμου.
Τελικός απολογισμός: 102 νεκροί επίσημα, άγνωστος αριθμός νεκρών σε ανώνυμο ταφικό μνημείο στο κοιμητήριο Νέας Μάκρης. Περίπου 4000 σπίτια κατεστραμμένα. Συνολική καμένη έκταση: 12.759 στρέμματα από τα οποία 6.934 σε οικιστικές περιοχές και 5.825 σε δάση.
Άνεμοι 12 μποφόρ
Η φωτιά στην Πεντέλη εξαπλώθηκε με απίστευτα ταχείς ρυθμούς λόγω της ασυνήθιστα ακραίας ταχύτητας των ανέμων, καθώς οι ριπές ανέμου στο βουνό έφτασαν ως και τα 124 χιλιόμετρα την ώρα (12 Μποφόρ, ο μέγιστος βαθμός στην κλίμακα), σε συνδυασμό και με υψηλές θερμοκρασίες, κοντά στους 40 °C (πριν την εκδήλωση της πυρκαγιάς, η θερμοκρασία στον σταθμό της Ραφήνας έφτασε στους 39 °C, που ήταν η μέγιστη τιμή για όλο το καλοκαίρι σε όλη την Αττική, ενώ η σχετική υγρασία ήταν μόλις στο 19%).
Καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση του ανέμου έπαιξε η τοπογραφία και το μικροκλίμα της περιοχής, τα οποία ευθύνονταν για τη δημιουργία ισχυρών καταβατικών ανέμων κατά μήκος του παραλιακού μετώπου από τη Ραφήνα μέχρι τη Νέα Μάκρη. Ως αποτέλεσμα, η πυρκαγιά κατέκαψε τη βόρεια πλευρά του χωριού του Νταού και κινήθηκε δια μέσου της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος, προς την ευρύτερη περιοχή της Ραφήνας, στους οικισμούς Νέος Βουτζάς αρχικά και Κόκκινο Λιμανάκι και Μάτι μετέπειτα, μέσα σε λίγα λεπτά. Γύρω στις 18:15 η φωτιά έφτασε στη θάλασσα.
Από την πυρκαγιά στο Μάτι κάηκαν χιλιάδες σπίτια και οχήματα. Λόγω της γρήγορης εξάπλωσης, πολλοί κάτοικοι και παραθεριστές δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν και είτε εγκλωβίστηκαν και κάηκαν στα σπίτια τους είτε έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να διαφύγουν πεζοί ή με τα αυτοκίνητά τους, καθώς παγιδεύτηκαν λόγω του μποτιλιαρίσματος που προκλήθηκε.
Σε ένα οικόπεδο δίπλα στη θάλασσα βρέθηκαν 26 νεκροί, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να βρουν την έξοδο για τη θάλασσα και εγκλωβίστηκαν εκεί. Επίσης υπήρξαν 9 άνθρωποι που πνίγηκαν στην θάλασσα στην προσπάθειά τους να γλυτώσουν από την πύρινη λαίλαπα.
Στο Νταού όπου και ήταν το σημείο μηδέν, η πυρκαγιά αντιμετωπίστηκε εύκολα, με συνέπεια οι υλικές ζημιές να είναι περιορισμένες. Ειδικότερα καταστράφηκε ένα σπίτι και υπέστησαν υλικές ζημιές άλλα τέσσερα. Οι παιδικές κατασκηνώσεις στον Άγιο Ανδρέα εκκενώθηκαν για προληπτικούς λόγους αρκετή ώρα πριν φτάσει η φωτιά, με αποτέλεσμα εκατοντάδες μαθητές να αποφύγουν τον κίνδυνο. Παρόμοια εκκένωση πραγματοποιήθηκε στα παραθεριστικά θέρετρα της Πολεμικής Αεροπορίας στο Ζούμπερι και του Στρατού Ξηράς στον Άγιο Ανδρέα. Σκάφη του Λιμενικού, του Πολεμικού Ναυτικού, πλοία της γραμμής, ψαράδες και ιδιωτικά σκάφη ανέλαβαν να περισυλλέξουν όσους ανθρώπους αναζήτησαν σωτηρία στη θάλασσα. Κατά την διάρκεια της εκκένωσης 45 ατόμων από ένα ξενοδοχείο στο Μάτι εκ θαλάσσης, ένα από τα πλοία που συμμετείχε στη διάσωση βυθίστηκε, με αποτέλεσμα και οι 10 επιβάτες εκ των οποίων 2 Πολωνοί τουρίστες να πνιγούν.
Συγκλονιστικές μαρτυρίες επιζώντων
Μία γυναίκα έχασε το γιο της και μια φίλη της, μέσα στη θάλασσα, ύστερα από 5 ώρες κολύμπι. Αν και ήλπιζαν ότι κάποιος θα του περισυλλέξει κάτι τέτοιο άργησε υπερβολικά πολύ. «Μετά από δύο ώρες, η φίλη μου είπε «…να πεις στα παιδιά μου ότι τα αγαπώ» και αφού με απομάκρυνε κατέληξε. Οι συνθήκες στη θάλασσα καθ’ όλη τη διάρκεια ήταν δυσμενείς με έντονο κυματισμό και ρεύματα. Μετά από περίπου μία ώρα από το θάνατο της φίλης μου, ο γιος μου άρχισε να παραπονιέται για έντονη δυσφορία, κράμπες και ότι δεν έβλεπε, ενώ κάποιες στιγμές μου έλεγε “δεν θα αντέξω μαμά”, ενώ λίγο αργότερα κατέληξε στα χέρια μου», περιέγραψε. Η μάρτυρας κατέθεσε ότι «περίπου στις 18:15 που φύγαμε από το σπίτι, η φίλη μου επικοινώνησε με το Δήμο Ραφήνας όπου κάποιος που σήκωσε το τηλέφωνο, πιθανόν υπάλληλος, της είπε: «Δεν γνωρίζουμε κάτι, εμείς μαζεύουμε και εγκαταλείπουμε».
Η Ευαγγελία Νικολοπούλου, που έχασε τη μητέρα της στη φωτιά στο Μάτι, συγκλονίζει με την επιστολή της, στην επέτειο των 2 ετών από την τραγωδία.
“…Τι είναι στ’ αλήθεια η 23η Ιουλίου;
Είναι η μέρα που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο σχεδόν 100 άνθρωποι, που σημαδεύτηκαν για μια ζωή περίπου 60 και έλαβαν θανάσιμα πλήγματα που τους έκαναν να καταλήξουν λίγο αργότερα σχεδόν 10. Είναι η μέρα που μάθαμε όσοι βρεθήκαμε στο Μάτι πώς μυρίζει η καμένη ανθρώπινη σάρκα και πώς μοιάζουν οι απανθρακωμένοι άνθρωποι. Είναι η μέρα που ξεκληρίστηκαν ολόκληρες οικογένειες, που μάνες έχασαν παιδιά και παιδιά μανάδες. Είναι η μέρα που τα ουρλιαχτά σκέπασαν τον αέρα και ενώθηκαν με το μαύρο του καπνού κάνοντας το θάνατο να μοιάζει λύτρωση…
Είναι η μέρα που μάθαμε πως ένα φυσικό φαινόμενο όπως ο πολύ δυνατός αέρας όταν συνδυαστεί με μια επιπόλαιη και ανεύθυνη ανθρώπινη πράξη όπως η καύση κλαδιών μπορεί να αφεθεί να γίνει θανατηφόρο, ανελέητο, φρικιαστικό. Είναι η μέρα που μάθαμε ότι για το κράτος η ανθρώπινη ζωή αποκτά αξία την ώρα που πρέπει να παραγγείλει σάκους για τις σωρούς, να αδειάσει κρεβάτια για τους εγκαυματίες και να επιστρατεύσει ιατροδικαστές για τις νεκροψίες.
Είναι η μέρα που μάθαμε ότι η εγκληματική ανικανότητα και η εξίσου εγκληματική ανεπάρκεια μπορούν να σκοτώσουν και να σημαδέψουν ζωές. Η μέρα που μάθαμε ότι και μια ανάσα από την Αθήνα και ένα βήμα από τη θάλασσα μπορεί μια πυρκαγιά να προκαλέσει βιβλική καταστροφή. Η μέρα που μάθαμε ότι στην Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας, στην Πυροσβεστική και στην Αστυνομία ή δεν γνωρίζει η δεξιά τι ποιεί η αριστερά ή γνωρίζει και καλύπτει με όποιο κόστος. Που μάθαμε ότι και μπροστά στο θάνατο δεν δικαιούμαστε έγκαιρη ενημέρωση ούτε έγκαιρη διάσωση, ούτε καν με τη μορφή ελεημοσύνης από αυτό το κράτος.
Είναι η μέρα που και τα μαθηματικά πήραν άλλη αξία ανάμεσα στα απανθρακωμένα αυτοκίνητα, στα καμένα σπίτια και στα μονοπάτια, η μέρα που τα δάκρυα και οι κραυγές δεν μπορούσαν να εκφράσουν τα συναισθήματα…
Είναι όμως και η μέρα που ξεκίνησε το παραμύθι… Ο δράκος, τα αυθαίρετα. Τα θύματα οι νεκροί, οι εγκαυματίες και οι λοιποί ταλαιπωρημένοι. Η νεράιδα το κράτος που έρχεται να διορθώσει τα κακώς κείμενα για να μην υπάρξουν ποτέ ξανά άλλα θύματα.
Τι κι αν ο δράκος δεν είναι παρά νομιμοποιημένα εκτός σχεδίου πόλεως κτίσματα που χρονολογούνται στην πλειοψηφία τους από τη δεκαετία του ‘60 και μάντρες που ως επί το πλείστον προστάτευαν τους ανθρώπους από το γκρεμό μιας και το Μάτι δεν έχει και δεν είχε ποτέ αμμουδιά και απλωτές παραλίες αλλά βραχώδεις απότομες ακτές.
Τι κι αν τα θύματα που κατοικούσαν στα σπίτια τους στο Μάτι, στο Κόκκινο Λιμανάκι και στο Βουτζά, σπίτια που στην πλειοψηφία τους φτιάχτηκαν με αίμα, που δεν αποτελούσαν μόνο πολυτελή εξοχικά αλλά κατά κύριο λόγο κύριες και μοναδικές κατοικίες, φώναζαν επί δεκαετίες για την ένταξη της περιοχής τους στο σχέδιο πόλης, εξαγόραζαν τις ιδιοκτησίες τους κάθε τόσο, πλήρωναν ΕΝΦΙΑ και τα ενέταξαν στο Κτηματολόγιο. Κι όσοι δεν ανήκαν στους κατοίκους είχαν την ατυχία να παραθερίζουν σε ένα πανέμορφο κοντινό στην Αθήνα παραθαλάσσιο μέρος. Και οι υπόλοιποι ήταν διερχόμενοι που η Αστυνομία όταν αποφάσισε να κλείσει την οδό Μαραθώνος για λόγους ασφαλείας χωρίς όμως να κλείσει και την οδό Ποσειδώνος (παραλιακή οδό του Ματιού) στην κατεύθυνση προς Νέα Μάκρη και Μαραθώνα τους έστειλε απευθείας στην κόλαση χωρίς εισιτήριο επιστροφής…
Τι κι αν η νεράιδα εκείνη την ημέρα και ως την επόμενη νωρίς το πρωί υπήρξε απολύτως απούσα. Ποτέ δεν ειδοποίησε, δεν έδιωξε, δεν έριξε λίγο νεράκι, δεν έσπευσε να σώσει όσους κατάφεραν να φτάσουν στη θάλασσα. Τι κι αν τις επόμενες ημέρες έδωσε τα στοιχειώδη κι αυτά με ταλαιπωρία. Τι κι αν από νωρίς φρόντισε να τονίσει ότι βασικά τα ίδια τα θύματα φταίνε που βρίσκονταν εκεί μαζί με την κλιματική αλλαγή που προκαλεί έντονα φυσικά φαινόμενα. Τι κι αν προσπάθησε με κάθε τρόπο να στοιχειοθετήσει την πλημμεληματική αμέλεια των αρχών εκείνη τη βραδιά. Τι κι αν υποσχέθηκε πράγματα που ποτέ δεν έκανε. Τι κι αν άλλαξε φόρεμα κι από ροζ έγινε η γαλάζια καλή νεράιδα της Σταχτοπούτας… Τότε μέτρησε τα χρήματα και είδε πως τα λεφτά της ανοικοδόμησης του Ματιού είναι πολλά. Σκέφτηκε λοιπόν πως για να τα δώσει στους σωστούς πρίγκιπες του παραμυθιού πρέπει να αφορούν δημόσια έργα. Τότε η κολοκύθα μεταμορφώθηκε σε Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο και ο δρόμος για το χορό επενδύθηκε με νέα επιχειρήματα υπέρ του κακού πολεοδομικού καθεστώτος που προκάλεσε ανείπωτο πόνο… Παράλληλα, φρόντισε ό,τι και η ροζ: το συμβάν πρέπει να υποβιβαστεί αφενός γιατί δεν πρέπει να θιγούν υψηλά ιστάμενοι, γιατί δανεικά είναι αυτά, αφετέρου γιατί τα χρήματα που θα κληθεί το Δημόσιο να καταβάλλει ως αποζημίωση για τους νεκρούς είναι πάρα πολλά…
Και η νεράιδα πήρε το μαγικό της ραβδάκι, τους ερανικούς λογαριασμούς στους οποίους τότε οι Έλληνες προσέφεραν από το υστέρημά τους συγκλονισμένοι στους πυρόπληκτους, το κούνησε, αποφάσισε με τη βούλα να το κατακλέψει, χρησιμοποιώντας μέρος του για το πράσινο ταμείο, και ότι μείνει ίσως κάποια στιγμή, μετά τη συμπλήρωση δύο ετών από εκείνη τη μαύρη Δευτέρα, να το μοιράσει στους ταλαίπωρους που εντωμεταξύ θα χορεύουν στο χορό του χωροταξικού στο ρυθμό του μεγάλου παραλιακού, των ποδηλατοδρόμων και του πάρκου μνήμης…
Στο τέλος η 23η Ιουλίου άφησε 102 και πλέον νεκρούς, περίπου 60 εγκαυματίες και εκατοντάδες απεγκλωβισμένους σώους στο σώμα αλλά τραυματισμένους για πάντα στην ψυχή, κατεστραμμένες αναμνήσεις, ζωές και περιουσίες σε Μάτι, Κόκκινο Λιμανάκι και Νέο Βουτζά. Όχι, δεν ήταν ήρωες όλοι αυτοί. Μαρτύρησαν ναι, βασανίστηκαν ναι, δεν τους ρώτησε κανείς όμως αν ήθελαν να πέσουν σε μια μάχη για να γίνει το Μάτι καλύτερο. Ηρωίδα ήταν η μάνα που άφησε πίσω της νεκρό το ένα της παιδί για να σώσει το άλλο, ο παππούς που σκέπασε με το σώμα του τα εγγόνια του για να τα γλιτώσει, οι ψαράδες που απεγκλώβιζαν κόσμο με τις βάρκες τους από τις παραλίες, οι πολίτες που βοηθούσαν τον κόσμο να φτάσει στις παραλίες και αυτοί που με κίνδυνο της ζωής τους μετέφεραν μέσα από τη φωτιά εγκλωβισμένους στη Ραφήνα. Κι αυτοί ακόμα, δεν αγωνίστηκαν για ένα καλύτερο Μάτι…
Δεν οφείλουμε όμως τελικά σε όλα τα θύματα ένα καλύτερο μέρος; Η απάντηση είναι απλή και κατηγορηματική. Τους οφείλουμε κατ’ αρχήν Δικαίωση. Οφείλεται σε όλους όσους βρέθηκαν εκείνη την ημέρα στο Μάτι, το Κόκκινο Λιμανάκι και το Νέο Βουτζά αλλά κυρίως στους νεκρούς και τους εγκαυματίες η αλήθεια και η παραδειγματική τιμωρία όλων των υπευθύνων, ηθικών και μη αυτουργών, υπευθύνων που έδωσαν λάθος ή δεν έδωσαν καθόλου εντολές. Κι αν ο δρόμος για το νέο και καλύτερο μέρος περνά μέσα από τη διαστρέβλωση της αλήθειας και την συγκάλυψη κάθε είδους ευθυνών τότε όχι, δεν πρέπει να τους το δώσουμε αυτό το νέο, πρότυπο Μάτι. Το μόνο που χρειαζόμαστε και πρέπει να απαιτούμε όλοι μας είναι η Δικαίωση!
Το παραμύθι αυτό δεν μπορεί δυστυχώς να έχει καλό τέλος, δεν πρέπει. Η διανομή των ρόλων είναι λάθος και το σενάριο δεν έχει παρά στίγματα αλήθειας. Άλλωστε το καλύτερο ψέμα είναι αυτό που βασίζεται σε μια μικρή αλήθεια…
Η 23η Ιουλίου είναι ημέρα ντροπής για την Ελλάδα, όχι μόνο ημέρα πένθους. Και καλό θα ήταν οι απανταχού νεράιδες να το θυμούνται για πάντα αυτό…
Υ.Γ. Εκείνη την τραγική Δευτέρα η μητέρα μου, Βασιλεία (Βίκυ) Μαυρίδου, σε ηλικία 59 ετών, μόνιμη κάτοικος Ματιού, παρακολουθούσε τον καπνό από το σπίτι της που βρίσκεται, ολοσχερώς κατεστραμμένο σήμερα, στην οδό Περικλέους 7, στο φαρδύτερο σημείο του φαρδύτερου δρόμου του Ματιού. Κανείς δεν μιλούσε για φωτιά προς το Μάτι, ούτε καν για το Βουτζά, ο καπνός ήταν πολύς, μάθαιναν όμως πως η κατεύθυνση της φωτιάς είναι προς την Καλλιτεχνούπολη. Όταν οι καύτρες άρχισαν να πέφτουν πάνω της και ο αέρας μαύριζε επικίνδυνα αποφάσισε πως δεν έχει νόημα πια να καταβρέχει το σπίτι της αλλά πρέπει να το εγκαταλείψει. Μπήκε στο αυτοκίνητο για να φύγει προς Ραφήνα. Εγκλωβίστηκε δέκα μέτρα χαμηλότερα γιατί το κυκλοφοριακό κομφούζιο που είχαν προκαλέσει οι εγκληματικοί χειρισμοί της Αστυνομίας ήταν αδιαπέραστο. Συνέχισε με τα πόδια ως την Ποσειδώνος, περίπου 30 μέτρα χαμηλότερα. Όλα αυτά γύρω στις 6 και μισί. Την μητέρα μου εντόπισε εγκλωβισμένη (!) σε μια πυλωτή παραλιακής πολυκατοικίας ένας κάτοικος της πολυκατοικίας αυτής περίπου 2 ώρες αργότερα. Τριγύριζε σε έναν χώρο περίπου 4×4 ανοιχτό από παντού αγγίζοντας τις κολόνες που έβρισκε περιμετρικά. Ο μαύρος καπνός δεν της επέτρεπε να βρει τη διέξοδο που ήταν συνεχώς μπροστά της. Είχε καμένα πέλματα και πολύ έντονη δύσπνοια. Της έδωσε λίγο νερό κι εκείνη ξεψύχησε στα χέρια του. Την ακούμπησε σε μια γωνία της πυλωτής όπου την βρήκα εγώ λίγο πριν τις 4 τα ξημερώματα ανέπαφη από τη φωτιά. 2 χρόνια μετά, και μετά από αμέτρητες προσπάθειες καθαρισμού του χώρου, οι πατημασιές και τα σημάδια από τα χέρια της στις πλάκες δαπέδου και της κολόνες της πυλωτής είναι εμφανή. Μοναδική μου επιθυμία στη ζωή μετά την υγεία των 2 παιδιών μου είναι η δικαίωση της μνήμης της και η τιμωρία όσων την καταδίκασαν σε έναν τόσο μαρτυρικό, άδικο, βίαιο, φρικιαστικό θάνατο.”
Αιτήματα για διερεύνηση κακουργήματος
Χιλιάδες αντίστοιχες προσωπικές ιστορίες περιλαμβάνονται στις πάνω από 400.000 σελίδες δικογραφίας, που έχει συγκεντρώσει ο 6ος τακτικός ανακριτής, Αθαν. Μαρνέρης, ο οποίος ερεύνησε τις ευθύνες για αυτή την εθνική τραγωδία. Συνολικά τρία αιτήματα κατέθεσε ο ανακριτής ζητώντας την αναβάθμιση της υπόθεσης, με την άσκηση συμπληρωματικής ποινικής δίωξης σε βάρος δέκα ατόμων για το κακούργημα της θανατηφόρας έκθεσης σε κίνδυνο. Όπως υποστήριζε, υπήρχαν κατηγορούμενοι στους οποίους θα έπρεπε να αποδοθεί και κακουργηματικού χαρακτήρα αδίκημα, πλην αυτά της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή και της σωματικής βλάβης, που είναι πλημμελήματα.
Ισάριθμες όμως, ήταν και οι απορριπτικές κρίσεις της Εισαγγελίας Αθηνών, με το σκεπτικό ότι δεν έχουν προκύψει μεταγενέστερα της αρχικής πλημμεληματικής δίωξης στοιχεία ικανά για τη θεμελίωση κακουργηματικής κατηγορίας. Ωστόσο, ο δικαστικός λειτουργός εμμένει ακόμα και σήμερα ότι ορισμένοι κατηγορούμενοι θα έπρεπε να δικαστούν και για την πράξη της έκθεσης, όπως τονίζει και στη διάταξή του προς το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών, το οποίο είναι το αρμόδιο όργανο για να κρίνει αν και ποιοι κατηγορούμενοι θα καθίσουν στο εδώλιο για την φονική πυρκαγιά.
“Με ενέργειες και παραλείψεις τους, ήτοι με τη μη διάθεση όλων των εναέριων μέσων και επίγειων μέσων, την έλλειψη παντελούς πρόνοιας για απομάκρυνση των πολιτών και τη χαρακτηριστική κωλυσιεργία τους όσον αφορά τη διάσωση αυτών, μετέφεραν τα θύματα της καταστροφικής φωτιάς στον Ν. Βουτζά, στο Μάτι και στο Κόκκινο Λιμανάκι από μια σχετικά ασφαλή θέση (καθώς ναι μεν είχε ξεσπάσει πυρκαγιά στην περιοχή, ωστόσο αυτή τις πρώτες κρίσιμες ώρες ήταν δυνατό να αντιμετωπιστεί με αποτελεσματικότητα) σε μια ανασφαλή θέση, καθώς άφησαν τη φωτιά να καταστεί ανεξέλεγκτη, με αποτέλεσμα τα θύματα να μην μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους, αλλά και να μην αναμένεται πλέον με ασφάλεια πιθανότητα βοήθειας απ’ έξω για την αποτροπή του κινδύνου, και με αυτόν τον τρόπο εξέθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία των ατόμων που βρίσκονταν στην περιοχή”, θα αναφέρει χαρακτηριστικά σε σχετικό πόρισμα που αριθμεί 97 σελίδες.
Ύστερα από περίπου τρία χρόνια ερευνών, ο ανακριτής Μαρνέρης έχει καταγράψει αναλυτικά την εκτίμηση του γύρω από τους υπαίτιους της τραγωδία. Στη διάταξή του, αναφέρεται σε συγκάλυψη της πραγματικής εικόνας, σε ανύπαρκτα μέτρα προστασίας και ανύπαρκτα επίγεια μέσα, ακόμα και σε καθυστερημένες εντολές των κεντρικών που θα έδιναν κάποιο προβάδισμα απέναντι στον πύρινο εχθρό.
“Καμία σημασία στην πυρκαγιά”
“Η στάση των αρμοδίων δείχνει ότι δεν έδωσαν ουσιαστικά καμία σημασία στην πυρκαγιά και την άφησαν να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις αδιαφορώντας παράλληλα εντελώς για την απομάκρυνση των πολιτών” επισημαίνει ο δικαστικός λειτουργών, ενώ σε άλλο σημείο υποστηρίζει ότι “η αδιαφορία που επιδείχθηκε συναρτώμενη με την αυξημένη ευθύνη των υπαιτίων συνιστά ενδεχόμενο δόλο επίτασης του κινδύνου, στον οποίο βρίσκονταν οι πολίτες, οι οποίοι σε περίπτωση πυρκαγιάς σε κατοικημένη περιοχή εξαρτώνται φυσικά άμεσα κυρίως από την Πυροσβεστική Υπηρεσία και όχι, π.χ., από τον δήμαρχο ή την Αστυνομία, που προφανώς έχουν ευθύνη, αλλά κατώτερου βαθμού και σημασίας. Αυτό το γνώριζαν οι αρμόδιοι και παρ’ όλα αυτά αδιαφόρησαν επιδεικτικά και παρακολουθούσαν αμέτοχοι επί της ουσίας τις εξελίξεις σε Νταού Πεντέλης – Νέο Βουτζά – Μάτι ωσάν τον Ξέρξη, όταν παρακολουθούσε τη ναυμαχία της Σαλαμίνας από τον χρυσό του θρόνο στο όρος Αιγάλεω”.
Γνώριζαν για τους νεκρούς και το έκρυβαν!
Ο Αθ. Μαρνέρης δεν σταματά εκεί, αλλά μιλά και για συγκάλυψη των όσων πραγματικά λάμβαναν χώρα στο πεδίο της μάχης. “Από τις απομαγνητοφωνήσεις του καταγραφικού της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας προέκυψε ότι ο Νικόλας Τόσκας (τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης) και όσοι παρευρίσκονταν στο Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο γνώριζαν για την ύπαρξη νεκρών, τουλάχιστον από την ώρα 18.36. Έτσι, τόσο κατά τον χρόνο άφιξης του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο ΕΣΚΕ (μετά τις 23.00) όσο και κατά τη διάρκεια της φερόμενης ενημέρωσης του Πρωθυπουργού από τον Ματθαιόπουλο (τότε υπαρχηγό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας) και τα λοιπά στελέχη του ΕΣΚΕ ήταν γνωστό σε όλους τους αρμοδίους ότι στο Μάτι και στον Ν. Βουτζά υπήρχε μεγάλος αριθμός νεκρών” επισημαίνει ο ανακριτής. Στη δικογραφία περιλαμβάνονται ακόμη στοιχεία από τα οποία φαίνεται ότι αρκετά από τα αεροσκάφη που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην επιχείρηση κατάσβεσης της πυρκαγιάς έμειναν στο έδαφος.
Στο έγγραφο σημειώνεται επίσης, ότι:
- υπήρξε ολιγωρία από την πλευρά της Πυροσβεστικής “όχι μόνο κατά τον πρώτο κρίσιμο χρόνο της πυρκαγιάς, αλλά και στη συνέχεια, όταν είχε πλέον κατευθυνθεί προς κατοικημένες περιοχές”, εξηγώντας ότι τα πυροσβεστικά οχήματα ουσιαστικά δεν επαρκούσαν ούτε για την κατάσβεση αλλά ούτε και για τη διάσωση των πολιτών
- μία ώρα μετά την πρώτη ενημέρωση “η περιοχή παραμένει χωρίς εναέριες δυνάμεις, με ανεπαρκείς επίγειες δυνάμεις και χωρίς εναέριο συντονισμό, ενώ κατευθύνεται σε κατοικημένους οικισμούς” και
- “εάν μέχρι τις 17.30 το ΕΣΚΕ είχε αντιδράσει άμεσα στέλνοντας τρία εναέρια μέσα, τα οποία είχε τη δυνατότητα να στείλει όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας, η πυρκαγιά είναι πολύ πιθανό αν όχι να είχε κατασβηστεί, τουλάχιστον να είχε ελεγχθεί”.
Οι μοίρα των κατατρεγμένων…
Και πολλοί πυρόπληκτοι που έχασαν τα σπίτια τους; Αυτοί τι έγιναν μετά; «Είναι απάνθρωπο να μας βγάζουν από τις στρατιωτικές κατασκηνώσεις ενώ ακόμα δεν έχουν φτιαχτεί τα σπίτια μας μετά τη φονική φωτιά στο Μάτι. Τους ευχαριστούμε από καρδιάς για την φιλοξενία, αλλά είναι απάνθρωπο», σημείωνε τον Απρίλιο η Αμαλία Γιασεμή, η οποία διαμένει τα τελευταία περίπου δυόμισι χρόνια στις στρατιωτικές κατασκηνώσεις στην περιοχή του Αγίου Ανδρέα και πλέον καλείται να εγκαταλείψει τη στέγη της μέχρι το τέλος Απριλίου. Στις 24 Μαρτίου όσοι κάτοικοι διαμένουν ακόμα στις κατασκηνώσεις, καθώς τα σπίτια τους δεν έχουν ακόμα αποκατασταθεί, βρέθηκαν αντιμέτωποι με τη δυσάρεστη αυτή έκπληξη. «Κάθε μεσημέρι 30 άτομα δικαιούμαστε να παίρνουμε συσσίτιο από τον Στρατό. Ωστόσο, το μεσημέρι της 24ης Μαρτίου, μαζί με το φαγητό μας έδωσαν και έναν ονομαστικό φάκελο, στον οποίο υπήρχε το ειδοποιητήριο να εγκαταλείψουμε τα καταλύματα μέχρι το τέλος Απριλίου. Ήταν ένα έγγραφο, το οποίο δεν ήταν επίσημο, χωρίς σφραγίδα και υπογραφή», σημειώνει η κυρία Αμαλία, η οποία υπογραμμίζει πως δεν είχαν λάβει κάποια άλλη προειδοποίηση.
«Τελικά μας έδιωξαν!»
Η κυρία Αμαλία Γιασεμή μας μίλησε και χθες, 22 Ιουλίου: «Μας έδιωξαν τελικά! Κάποιοι έμειναν, αλλά κι αυτοί έχουν προθεσμία μέχρι τέλους του χρόνου να μαζέψουν τα πράγματά τους και να φύγουν. Έμειναν ελάχιστοι και μέσα στους ελάχιστους και πολλοί ενοικιαστές και όχι ιδιοκτήτες σπιτιών που κάηκαν. Θα μπορούσαν να έχουν νοικιάσει αλλού, αλλά… Παίζονται πολλά και γίνονται πολλά. Εκβιασμοί του τύπου: θα σου κόψω το ρεύμα, θα σου πετάξω τα πράγματα στο δρόμο… Και γράψτε και κάτι άλλο. Είχα σπίτι στην Αμπελούπολη, ανάμεσα Μάτι και Άγιο Αντρέα· κοντά στα 500 στρέμματα η περιοχή. Σπίτι δικό μου είχα, νόμιμο με άδειες κατάτμησης και εκχέρσωσης. Τώρα η περιοχή χαρακτηρίστηκε «δάσος» με αποτέλεσμα να μην μας αποζημιώνουν. Τρέχουμε! Και θα συνεχίσουμε να τρέχουμε μέχρι να δικαιωθούμε!
Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για 100 κατοικίες των 80 τ.μ. για τους πληγέντες, στην περιοχή Σκουφέικα που θα κατασκευαστούν στο πλαίσιο του προγράμματος στεγαστικής αποκατάστασης των πληγέντων από τη φονική φωτιά. Ωστόσο, δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα ποιοι θα είναι οι δικαιούχοι του προγράμματος της στεγαστικής αποκατάστασης και εάν σε αυτούς θα συγκαταλέγονται και ιδιοκτήτες αυθαιρέτων κατοικιών, οι οποίες έχουν κριθεί κατεδαφιστέες…
Οι νεκροί δεν ήταν 102, ήταν πολύ περισσότεροι!
Κι ενώ όλοι κάνουν λόγο – επίσημα – για 102 νεκρούς η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Φίλος που εργάζεται στο Κοιμητήριο του Σχιστού, μας είχε αποκαλύψει ότι περίπου ένα χρόνο μετά την πυρκαγιά διατηρούσαν στα ψυγεία των εγκαταστάσεων υπολείμματα σορών που δεν ταυτοποιήθηκαν ποτέ. Κάποια στιγμή δόθηκε εντολή να ταφούν. Η ερώτηση ήρθε διστακτικά: και πόσοι άνθρωποι μπορεί να ήταν εκεί μέσα; «Πάνω από δέκα»!
Και δεν ήταν μόνο αυτοί. Στις αρχές του 2019 η Πυροσβεστική είχε ζητήσει από την τότε δημοτική αρχή του Μαραθώνα έναν χώρο για να θαφτούν αταυτοποίητα μέλη που είχαν μείνει για μήνες στα ψυγεία στο Σχιστό. H ταφή των αταυτοποίητων μελών έγινε τον Απρίλιο του 2019 σε έναν λάκκο χωρίς καμία προστασία και ένδειξη. Σήμερα υπάρχει ταφικό μνημείο με μια ευφάνταστη επιγραφή: «Και με το φως της κάθε μέρας ρωτάμε ΤΙ, ΠΩΣ και ΓΙΑΤΙ»… Έρημα κορμιά του φεγγαριού κρατήρες αθώα στο σταυρό, Πιλάτοι στους νιπτήρες…
